Coraz więcej osób decyduje się powierzyć projektowanie i zakładanie ogrodu specjaliście. Szukając osoby do stworzenia zielonego zakątka, możemy natrafić zarówno na architektów krajobrazu, jak i projektantów ogrodów. Chociaż obie te profesje mają sporo wspólnego, nie należy ich ze sobą utożsamiać. Nie każdy projektant ogrodów może nazwać się architektem krajobrazu, podobnie jak nie każdy architekt zajmuje się projektowaniem ogrodów. Jakie są główne różnice między projektantem ogrodów a architektem krajobrazu? Jak wybrać odpowiednią osobę do zaprojektowania ogrodu?

Kto projektuje ogrody?

Usługę projektowania ogrodów oferuje wiele firm ogrodniczych, pracowni projektowych i osób prywatnych. Wśród projektantów ogrodów i terenów zieleni znaleźć można osoby o różnym poziomie wykształcenia i doświadczenia. Projektowaniem ogrodów zajmują się zarówno osoby z wykształceniem wyższym, jak i hobbyści, osoby po szkołach policealnych, specjalistycznych kursach lub studiach podyplomowych. Najczęściej są to: 

• architekci krajobrazu;
• ogrodnicy;
• absolwenci szkół policealnych/kursów/studiów podyplomowych o profilu projektowanie ogrodów lub aranżacja ogrodów;
• absolwenci kierunków technicznych/graficznych;
• absolwenci kierunków przyrodniczych.

Warto jednak pamiętać, że nie ma żadnych ścisłych wymagań dotyczących wykształcenia i kwalifikacji projektanta ogrodów przydomowych. Swoich sił w projektowaniu może więc spróbować niemal każdy, kto dysponuje wiedzą, odpowiednimi umiejętnościami i zmysłem artystycznym. 

Architekt krajobrazu – wykształcenie i zadania

W Polsce architekci krajobrazu są powszechnie kojarzeni z projektowaniem ogrodów. W rzeczywistości zakres ich działania nie ogranicza się jednak do ogrodów, ale jest znacznie szerszy. 

Tytułem architekta krajobrazu mogą posługiwać się tylko osoby z odpowiednim wykształceniem. Architekci krajobrazu to absolwenci studiów inżynierskich lub magisterskich na kierunku architektura krajobrazu, prowadzonym na uczelniach technicznych i przyrodniczych. Studia z architektury krajobrazu mają charakter interdyscyplinarny – łączą umiejętności i wiedzę z zakresu dziedzin przyrodniczych, technicznych, socjologicznych i artystycznych. W czasie studiów realizowane są takie przedmioty jak m.in.:

• rysunek,
• rzeźba, 
• historia sztuki ogrodowej, 
• biologia roślin, 
• projektowanie obiektów architektury i krajobrazu, 
• zasady projektowania krajobrazu. 

Studia mają umożliwić nabycie umiejętności projektowania i kształtowania przestrzeni oraz krajobrazu. Czym zajmują się architekci krajobrazu? Po ukończeniu studiów absolwenci mogą podjąć pracę w biurach projektowych zajmujących się projektowaniem terenów zieleni miejskiej czy ogrodów przydomowych, firmach zajmujących się zagospodarowaniem przestrzeni lub administracji państwowej.

Oprócz absolwentów studiów wyższych na rynku usług ogrodniczych można spotkać również techników architektury krajobrazu. Absolwenci techników mogą realizować część zadań z zakresu architektury krajobrazu lub pracować w firmach zajmujących się pielęgnowaniem i urządzaniem terenów zieleni czy ogrodów. 

Czy architekt to projektant? Architekt krajobrazu jest specjalistą kształtującym przestrzeń życia człowieka przy pomocy szaty roślinnej, elementów wodnych i architektonicznych z zachowaniem charakteru otoczenia. Na co dzień architekt zajmuje się przede wszystkim opracowywaniem różnego rodzaju projektów terenów zieleni i obiektów architektury krajobrazu oraz terenów niezurbanizowanych. Praca architekta krajobrazu ma służyć tworzeniu funkcjonalnych i estetycznych terenów, zaspokajających różnorodne potrzeby społeczne. 

Dodatkowo osoba zajmująca się kształtowaniem krajobrazu ma dążyć do ochrony, zachowania i wyeksponowania szczególnych walorów otoczenia i zasobów naturalnych oraz kulturowych. Architekci krajobrazu uczestniczą w opracowywaniu koncepcji ochrony rzeźby terenu, gleby, biotopów, parków narodowych, pomników przyrody. Zajmują się minimalizowaniem szkód powstałych w krajobrazie na skutek ingerencji człowieka oraz rewaloryzacją krajobrazu miejskiego i rekultywacją terenów zdegradowanych. Opracowują też wytyczne dotyczące pielęgnacji i użytkowania terenów zieleni. Często pełnią funkcję nadzorczą i kontrolną wobec wykonawców. 

Jak widać, praca architektów krajobrazu jest bardzo złożona. Przedmiotem ich zainteresowania nie są bowiem same ogrody, ale cały krajobraz – wraz z rzeźbą terenu, okoliczną roślinnością i uwarunkowaniami społecznymi.

Projektant ogrodu – kim jest i czym się zajmuje?

Innym specjalistą zajmującym się opracowywaniem koncepcji i wizualizacji ogrodów jest projektant. Jego ścieżka zawodowa i zakres zadań często nie pokrywają się z tymi charakterystycznymi dla architekta krajobrazu. 

Projektantem ogrodów nazwana jest każda osoba, która zajmuje się kompleksowym tworzeniem projektów ogrodów. W przeciwieństwie do architekta krajobrazu zawód ten nie jest w żaden sposób regulowany. Tytułować w ten sposób może się każdy – niezależnie od poziomu wykształcenia i ukończonych studiów. Istnieje wiele kursów i studiów podyplomowych z projektowania ogrodów, ale ich ukończenie – choć stanowi niewątpliwy atut – nie jest w żaden sposób wymagane. Projektant ogrodu może, ale nie musi, być architektem krajobrazu. 

Specjalista od projektowania ogrodów ma stosunkowo wąski zakres działania. Koncentruje się on bowiem na ogrodzie – jego walorach użytkowych i estetycznych. Do jego głównych zadań należy odpowiedni dobór roślin pod względem przyrodniczym i estetycznym, planowanie zagospodarowania terenu, rozmieszczenia roślin i obiektów architektonicznych, przygotowywanie dokumentacji projektowej. 

Podobnie jak architekt krajobrazu dobry projektant ogrodów powinien posiadać wiedzę na temat roślin i kształtowania krajobrazu oraz umiejętności z zakresu rysunku technicznego i projektowania komputerowego. Z reguły nie jest mu natomiast potrzebna zaawansowana wiedza z zakresu urbanistyki i zagospodarowania przestrzeni. 

W ramach kursów z projektowania ogrodów realizowane są takie przedmioty jak m.in.: 

• historia ogrodów, 
• rośliny ozdobne w aranżacji ogrodów, 
• obiekty małej architektury krajobrazu, 
• dokumentacja projektowo-techniczna, 
• urządzanie i pielęgnacja ogrodów, 
• zakładanie i pielęgnacja trawników, kwietników i rabat, 
• projektowanie komputerowe, 
• kompozycja plastyczna. 

Projektanci ogrodów mogą znaleźć zatrudnienie w firmach zajmujących się projektowaniem ogrodów, szkółkach roślin czy firmach zakładających lub pielęgnujących ogrody. Czasami pracują w zespołach z architektami krajobrazu.

Czym różni się architekt krajobrazu od projektanta ogrodów?

Główną różnicą między architektem krajobrazu a projektantem ogrodów jest zakres działania. W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że projektant ogrodów działa w skali mikro – kształtując najbliższe otoczenie człowieka, czyli ogród przydomowy. Z kolei architekt krajobrazu zajmuje się projektowaniem w skali makro – musi bowiem wpisać ogród lub teren zieleni w szersze ramy (np. przestrzeni miejskiej). 

Architekci krajobrazu nie koncentrują się na samych ogrodach. Często realizują projekty zieleni miejskiej czy osiedlowej. Projektują parki, ogrody ogólnodostępne, skwery, bulwary, tereny sportowe i rekreacyjne, place zabaw, ogródki działkowe, tereny zieleni przy szpitalach, cmentarzach, uzdrowiskach, ogródki restauracyjne i hotelowe, dziedzińce. 

Przedmiotem zainteresowania architektów krajobrazu są niejednokrotnie duże projekty komercyjne. Wpływa to na specyfikę ich pracy – muszą umieć spojrzeć na daną przestrzeń pod kątem zróżnicowanych potrzeb mieszkańców lub użytkowników. Powinni zadbać również o bezpieczeństwo wszystkich osób, które w przyszłości będą korzystały z danego terenu. Często wymaga to konsultacji społecznych i ścisłej współpracy z zarządcami danych terenów/obiektów. 

Chociaż architekci krajobrazu mają szeroki zakres działania, w praktyce bardzo często oferują też projektowanie ogrodów przydomowych. Wielu architektów specjalizuje się właśnie w tej dziedzinie. 

Czym różni się architekt od projektanta? Specjalista projektant najczęściej przygotowuje jedynie projekty ogrodów prywatnych – działa więc na zlecenie indywidualnych klientów. 

Architekt czy projektant – kogo wybrać do zaprojektowania ogrodu?

Wybór odpowiedniej osoby do zaprojektowania ogrodu zależy od budżetu, złożoności projektu i indywidualnych wymagań/preferencji. Z opracowaniem koncepcji projektów prostych i niewielkich ogrodów przydomowych nie będzie miało problemów większość projektantów. 

Jeśli jednak planujemy założenie ogrodu o dużej powierzchni, na trudnym terenie, ze zróżnicowaną roślinnością, lepszym wyborem może okazać się wybór architekta krajobrazu. Z pomocy tego specjalisty powinniśmy skorzystać również wtedy, gdy potrzebujemy projektu terenu zieleni, ogrodu komercyjnego, ogólnodostępnego, społecznego lub terapeutycznego. 

Niezależnie od tego, kogo wybierzemy do współpracy, sprawdźmy jego doświadczenie i kwalifikacje. Projektowanie ogrodu prywatnego – zarówno przez architekta krajobrazu, jak i projektanta – zawsze powinno być poprzedzone dokładnym wywiadem na temat potrzeb i upodobań klienta. Profesjonalna pomoc zapewnia najlepsze rezultaty.