Dom w otoczeniu zieleni to dla wielu osób wymarzone miejsce na ziemi. Zieleń tworzy wyjątkową oprawę zarówno dla nowoczesnych, jak i tradycyjnych budynków. Rabaty przy ścianach budynków uchodzą jednak za dość trudne w aranżacji. Taka lokalizacja nie sprzyja większości roślin. Podpowiadamy, co posadzić przy ścianach budynków i jak zaaranżować rabaty przydomowe.
Jak zaaranżować rabaty przy ścianach budynków?
Niektóre miejsca w ogrodzie mają szczególne znaczenie. Rabaty przy ścianach często są integralnym elementem przedogródka. Dopełniają aranżację budynków. Spajają dom z ogrodem. Stanowią też wizytówkę całej posesji. Barwne i ciekawie zaaranżowane przykuwają uwagę i w dużej mierze wpływają na odbiór całego ogrodu i jego gospodarzy. Odpowiednia roślinność może podkreślić efektowne elementy elewacji lub zamaskować te niezbyt reprezentatywne. Przy aranżacji rabat przy ścianach trzeba przestrzegać jednak kilku ważnych zasad.
- Styl spójny z budynkami i całym ogrodem
Wygląd i styl rabat przydomowych powinny być dopasowane do aranżacji całego ogrodu i stylu budynków. Nowoczesne budynki zwykle dobrze współgrają z rabatami w minimalistycznym stylu, kompozycjami formalnymi, z geometrycznymi formami, niewielką liczbą kolorów, roślinami zimozielonymi. Tradycyjne budynki świetnie prezentują się w otoczeniu ogrodu w stylu rustykalnym lub naturalistycznym. Rabaty przy domu mogą wtedy przybrać formę swobodnych i barwnych kompozycji z bylin, kwiatów jednorocznych i dwuletnich.
- Odpowiedni dobór roślin
Przy aranżacji rabat przy ścianach trzeba wziąć pod uwagę także specyfikę budynku. Jeśli elewacja jest zniszczona lub popękana, rośliny pnące mogą wnikać w szczeliny i powodować ich dalsze uszkodzenia. Pod balkonem i szerokim okapem nie należy sadzić roślin światłolubnych lub wrażliwych na przesuszenie.
Rabaty przy ścianie nie są najlepszym miejscem dla delikatnych roślin – może uszkodzić je spadający z dachu śnieg czy intensywny deszcz. Zamiast małych sadzonek lepiej wybierać więc już wyrośnięte okazy.
Podstawą do tworzenia aranżacji przy ścianach budynków powinny być rośliny wieloletnie. Przy ścianach warto sadzić łatwe w uprawie byliny, niskie krzewy i miniaturowe drzewka. Rośliny przy elewacji powinny zachowywać atrakcyjny wygląd przez cały rok. Dodatkowo można ożywić wygląd rabat przy domu roślinami jednorocznymi i dwuletnimi – kwitnącymi na wiosnę. Iglaki i rośliny zimozielone dodadzą elegancji budynkom. Przy ścianach dobrze będą ponadto prezentować się rośliny w donicach.
Polecane do sadzenia przy ścianach są rośliny nadające się do formowania, z których można stworzyć efektowne rzeźby. W razie potrzeby można łatwo skorygować ich wielkość czy kształt.
- Pokrój i wielkość
Ze względu na specyficzne warunki panujące przy ścianach budynku bardzo ważny jest dobór odpowiednich gatunków. Rabaty przy domu zwykle są dosyć wąskie, dlatego najlepiej wybierać rośliny o pokroju wzniesionym.
Rośliny przy ścianach budynków powinny mieć odpowiednią wielkość. Zawsze należy sprawdzić ich docelowe rozmiary. Przy ścianach nie należy sadzić wysokich drzew ani silnie rozrastających się roślin – po kilku latach mogą one nadmiernie zacienić otoczenie lub zasłonić dopływ słońca do okien. W czasie wietrznej pogody łamiące się gałęzie drzew mogą też stwarzać zagrożenie dla budynków i ich mieszkańców. Dobrze sprawdzą się za to odmiany karłowate czy szczepione na pniu.
Rośliny przy ścianach budynków można odgrodzić niskimi obrzeżami, np. z cegły. Dobrym ich wykończeniem będą ponadto niskie rośliny okrywowe posadzone wzdłuż ścieżek.
- Odległość od ściany
Warto pamiętać, by nie sadzić roślin bezpośrednio przy murze. Należy zachować odstęp między ścianą a rabatą przydomową przynajmniej 50 cm – dzięki temu elewacja nie będzie brudziła się ziemią. Dobrym pomysłem może być też ściółkowanie rabaty przy ścianie korą.
Co posadzić przy ścianach w zależności od ich usytuowania?
- Wystawa wschodnia i północna
Rabaty przy ścianach wschodnich zapewniają optymalne warunki do wzrostu większości popularnych roślin. Dociera tam światło rozproszone, a przez większość dnia panuje półcień. Wystawa północna charakteryzuje się większym zacienieniem. Przydomowe rabaty położne od północy i wschodu są zwykle zaciszne – rośliny nie są tam narażone na silne wiatry i wysokie temperatury. Ziemia nie wysycha tu tak szybko jak na rabatach zachodnich i południowych. Wiosną dłużej jednak zalega na nich śnieg, a ziemia rozmarza powoli.
Przy ścianach budynków od północy i wschodu warto posadzić rośliny, które dobrze znoszą chłód i cień. Najlepiej zdecydować się na m.in.: hortensje bukietowe i drzewiaste, różaneczniki, tawuły japońskie, barwinki pospolite, paprocie, zawilce japońskie, funkie, żurawki, dąbrówki, parzydła leśne. Można też posadzić niektóre zimozielone krzewy i iglaki, np. bukszpan, cis, jałowiec.
Spośród traw ozdobnych na takich stanowiskach dobrze poradzą sobie miskanty chińskie i rozplenice japońskie. Wschodnia wystawa przy ścianach to dobra lokalizacja dla roślin cebulowych – tulipanów, narcyzów, hiacyntów, krokusów. Cieniste rabaty przy ścianach będą odpowiednie dla bluszczu czy hortensji pnącej.
- Wystawa południowa i zachodnia
Przy ścianach położonych od południa i zachodu panują trudne warunki dla roślin. Rosnące tu gatunki są narażone na ekstremalne temperatury. Sporym wyzwaniem są dla nich ostre promienie słońca i ciepło od nagrzewających się ścian. Ziemia na rabatach przydomowych usytuowanych od strony południowej i zachodniej szybko wysycha. Rośliny przy ścianach od strony zachodniej często wystawione są też na działanie silnych wiatrów.
Przy ścianach zachodnich i południowych warto posadzić rośliny, które lubią ciepło i silne nasłonecznienie. Dobrze sprawdzą się tu gatunki tropikalne, pustynne o grubych i skórzastych liściach oraz charakterystyczne dla strefy śródziemnomorskiej. Do posadzenia przy ścianie południowej lub zachodniej odpowiednie będą m.in. rozchodniki, rojniki, rudbekie, słoneczniki, szałwie, dalie, dzielżany, pustynniki, astry nowobelgijskie i nowoangielskie, ostróżki, trytomy, juki, dziewanny, mikołajki, lawendy. Idealne będą krzewy, np. tawuły japońskie, berberysy, pęcherznice i pięciorniki. Warto wzbogacić kompozycję o trawy ozdobne, np. trzcinniki, kostrzewy. Nasłonecznione ściany południowe i zachodnie mogą ozdobić rośliny pnące – glicynie, wiciokrzewy, winobluszcze.
Zielone ściany – sposób na nieestetyczną elewację
Chcemy mieszkać w zielonym domu? Przy ścianach budynków posadźmy pnącza. Pnącza przy ścianach wpływają korzystnie na mikroklimat panujący w otoczeniu budynku. Nie potrzebują dużej przestrzeni – zwykle wystarczy im rabata o szerokości 0,5 m. Pnącza mają właściwości buforujące. Latem ograniczają silne nagrzewanie się elewacji, a zimą chronią przed nadmierną utratą ciepła. Stanowią też żywą ozdobę. Dzięki nim budynek zyskuje naturalny wygląd i jawi się jako zatopiony w samej naturze. Pnącza chronią ściany i elewację przed wilgocią, pobierając duże ilości wody z ziemi.
Warto pamiętać, że pnączy nie należy sadzić w pobliżu instalacji odgromowej czy linii wysokiego napięcia. Pnączy nie powinno się sadzić również przy świeżo położnych elewacjach – lepiej odczekać minimum 2 lata od położenia tynku. Pnącza samoczepne (np. bluszcz, winobluszcz) przytwierdzają się do ściany za pomocą przylg i korzeni czepnych, dlatego nie wymagają dodatkowych podpór. Roślinom, które oplatają mur pędami (np. wiciokrzewowi, glicynii), należy zapewnić specjalne konstrukcje.
Jak dbać o rośliny posadzone przy ścianach budynków?
Rośliny rosnące przy ścianach w miejscach zacienionych, pod balkonem czy okapem, nie mogą korzystać z wody deszczowej, dlatego należy systematycznie je podlewać. Dobrym rozwiązaniem może okazać się też montaż kropelkowego systemu nawadniającego, który dostarczy wodę bezpośrednio do korzeni.
W przypadku roślin przy ścianach południowych i zachodnich należy zachować szczególną ostrożność w czasie podlewania – woda spadająca na liście może doprowadzić do poparzeń. Na cienistych rabatach przydomowych wskazane jest ograniczenie częstotliwości podlewania – utrzymująca się wilgoć sprzyja chorobom grzybowym.
Pnącza pokrywające ściany budynków powinny być regularnie przycinane. Nie należy dopuszczać do ich nadmiernego rozrastania się, pokrywania rynien i dachówek.
Rośliny przy ścianach mogą być wspaniałą dekoracją budynków i wzbogaceniem ogrodowych aranżacji. Warto o nie dbać, by zachwycały pięknym wyglądem i zdobiły nasz dom.
