Duże, efektowne i niezwykle uniwersalne – hortensje coraz częściej królują w roślinnych aranżacjach. Obdarzone pięknymi kwiatami krzewy są niezastąpionym elementem przydomowych ogrodów i zieleni miejskiej. Choć rośliny te nie należą do bardzo wymagających, do obfitego kwitnienia potrzebują odpowiedniego stanowiska i starannej pielęgnacji. Podpowiadamy, jak uprawiać hortensję w ogrodzie. 

Hortensja do ogrodu – wygląd i gatunki

Hortensje to rodzaj krzewów należących do rodziny hortensjowatych. W naturze rośliny te występują przede wszystkim w południowo-wschodniej Azji, gdzie porastają skały i lasy. Łacińska nazwa rodzaju (Hydrangea) oznacza „pojemnik na wodę” i nawiązuje do dużych wymagań wodnych hortensji. 

Krzewy hortensji należą do najpopularniejszych roślin ozdobnych do ogrodu. Cenione są przede wszystkim za dekoracyjne kwiatostany z licznymi drobnymi kwiatami, tworzącymi wiechy lub baldachy. W ogrodach uprawia się kilka gatunków hortensji m.in.:

• hortensję ogrodową,
• hortensję bukietową,
• hortensję krzewiastą,
• hortensję dębolistną,
• hortensję pnącą. 

W zależności od gatunku i odmiany hortensje osiągają średnio wielkość od 1,5 do 3 m. Hortensje pnące mogą jednak dorastać nawet do 30 m. Krzewy hortensji mają pokrój rozłożysty, stożkowy lub nieregularny. Ich liście są ciemnozielone, eliptyczne lub jajowate, piłkowane. 

Charakterystyczną cechą hortensji są duże, gęste – stożkowate lub kuliste – kwiatostany na wierzchołkach pędów. Kwiaty mogą mieć różną barwę – białą, niebieską, różową lub czerwoną. Co ciekawe, kolor kwiatów hortensji uzależniony jest od pH gleby, na jakiej rośnie. Na kwaśnych glebach kwiaty hortensji ogrodowej przybierają barwę błękitną, natomiast na podłożu o odczynie obojętnym – różową. U białych odmian zabarwienie kwiatów nie ulega zmianie. Z kolei hortensje bukietowe zmieniają kolor, gdy zaczynają przekwitać – z białego, przez kremowy, na różowawy. Hortensje kwitną od czerwca do września. Zaschnięte kwiatostany mogą pozostawać na roślinie przez całą zimę. 

Zastosowanie hortensji w ogrodzie 

Hortensje ogrodowe, bukietowe i inne bardzo dobrze sprawdzają się w różnorodnych ogrodowych aranżacjach. Krzewy te efektownie wyglądają zarówno jako solitery, jak i w połączeniu z innymi gatunkami niewielkich drzew i krzewów. Hortensja może być też świetnym uzupełnieniem wrzosowiska w ogrodzie. Polecana jest również do tworzenia nieformowanych, kwitnących żywopłotów. Mniejsze gatunki hortensji mogą być uprawiane także w doniczkach jako rośliny tarasowe i balkonowe. Kwiaty hortensji warto wykorzystać ponadto do tworzenia suchych bukietów i innych efektownych dekoracji. 

Hortensja ogrodowa – wymagania

Aby uprawa hortensji ogrodowej przyniosła oczekiwane rezultaty, roślinie trzeba zapewnić odpowiednie stanowisko. Hortensja ogrodowa najlepiej rośnie na stanowiskach półcienistych, osłoniętych przed wiatrem, o wysokiej wilgotności powietrza. Roślina ta ma jednak spore wymagania glebowe. Należy zapewnić jej żyzne, przepuszczalne, lekko wilgotne podłoże. Nie toleruje ciężkich i gliniastych gleb. Hortensja ogrodowa najlepiej rośnie na lekko kwaśnym (5,5-6,0) podłożu. Hortensja bukietowa uważa jest za mniej wymagającą od ogrodowej. Odpowiednie dla niej są miejsca słoneczne, z podłożem o pH 6-7. 

Kiedy sadzić hortensje?

Sadzenie hortensji można przeprowadzić od wczesnej wiosny do jesieni. Najlepiej jednak sadzić te krzewy od kwietnia do października. Termin sadzenia hortensji w ogrodzie trzeba jednak dostosować do warunków panujących na zewnątrz. Lepiej unikać sadzenia roślin późną jesienią, gdyż może nie zdążyć ukorzenić się przed nastaniem mrozów. Niewskazane jest również sadzenie hortensji latem w czasie upalnych dni, kiedy roślina może być szczególnie narażona na niedobór wody. 

Hortensjom należy zapewnić możliwość swobodnego rozrastania się, dlatego lepiej nie sadzić ich zbyt gęsto. Hortensję pnącą należy sadzić w odległości ok. 30-100 cm od ogrodzenia lub innej podpory, po której ma się wspinać. 

Przed przystąpieniem do sadzenia rośliny warto zadbać o przygotowanie podłoża. Glebę można wzbogacić kompostem, obornikiem lub torfem. Po posadzeniu hortensji trzeba pamiętać o jej obfitym podlewaniu. 

Hortensja – nawożenie

Prawidłowe nawożenie hortensji to klucz do jej bujnego kwitnienia i pięknego wybarwienia. Nawozy do hortensji stosuje się od wczesnej wiosny, przez cały okres kwitnienia, aż do końca lata. Roślinę należy zasilać średnio co 2-3 tygodnie nawozami płynnymi lub co 2-3 miesiące nawozami granulowanymi. 

Jaki nawóz do hortensji wybrać? W sklepach ogrodniczych znaleźć można gotowe nawozy do hortensji, które są dostosowane do specyficznych wymagań roślin tego rodzaju. Do nawożenia krzewów można używać również nawozów dla roślin kwasolubnych lub wrzosowatych. Nie należy jednak stosować nawozów uniwersalnych – zawierają wapń, który może powodować problemy w uprawie hortensji. 

Jesienią, aby ułatwić hortensji przygotowanie do zimy, można sięgnąć po specjalne nawozy jesienne (zawierające fosfor i potas). W tym czasie nie należy stosować już nawozów azotowych, które mogą niepotrzebnie pobudzać roślinę do wzrostu i kwitnienia. 

Bardzo ważną rolę w nawożeniu hortensji odgrywają również nawozy organiczne. Przynajmniej raz w roku warto zasilić roślinę obornikiem lub kompostem. Nawozy tego typu należy wymieszać z wierzchnią warstwą podłoża. Najlepszy czas na wykonanie nawożenia organicznego hortensji to jesień. 

Pielęgnacja hortensji ogrodowej i bukietowej

Najważniejszym zabiegiem pielęgnacyjnym w przypadku hortensji jest regularne podlewanie. Krzewy te są bardzo wrażliwe na niedobór wody, dlatego nigdy nie należy dopuszczać do przesychania podłoża. W upalne dni oraz w czasie suszy niezbędne jest więc nawadnianie ich przynajmniej raz dziennie. 

By utrzymać optymalną wilgotność podłoża, warto dodatkowo regularnie ściółkować hortensję. Do ściółkowania można wykorzystać korę sosnową lub liście dębowe. Duże kwiatostany hortensji, zwłaszcza po deszczu, mogą stanowić spore obciążenie dla delikatnych gałązek. W razie potrzeby warto pomyśleć więc o ich przywiązaniu do palików. 

Przycinanie hortensji uzależnione jest od gatunku. Hortensje bukietowe należy przycinać wiosną (w marcu), przed rozwojem liści. Pędy najlepiej skrócić o ⅓. Również hortensję drzewiastą i krzewiastą przycinamy krótko nad ziemią (ok. 10-30 cm) wczesną wiosną. Hortensje ogrodowe kwitnące na ubiegłorocznych pędach nie wymagają natomiast przycinania. Wiosną powinniśmy przyciąć jedynie przemarznięte pąki. U wszystkich gatunków hortensji można też usunąć kwiatostany po przekwitnięciu.

Hortensje należą do roślin dosyć odpornych na mróz. Większość z nich jest w stanie bez problemów wytrzymać temperatury dochodzące do −10℃. Hortensje bukietowe z reguły nie wymagają zabezpieczenia przed zimnem. Bardziej wrażliwe na mróz są jednak hortensje ogrodowe, które zawiązują pąki jeszcze przed zimą. Jeśli ich pąki przemarzną, rośliny nie zakwitną w przyszłym roku. Z tego względu hortensje ogrodowe należy odpowiednio zabezpieczyć przed nastaniem mrozów. U podstawy roślin należy usypać kopczyk z ziemi, a część naziemną okryć agrowłókniną. 

Rozmnażanie hortensji 

Rośliny hortensje są łatwe w rozmnażaniu. Hortensje ogrodowe można rozmnażać przez sadzonki zielne, pobrane z młodych przyrostów w okresie od czerwca do sierpnia. W przypadku hortensji bukietowych rozmnażanie przeprowadza się przy użyciu sadzonek zdrewniałych. Pobrane sadzonki należy umieścić w doniczkach z podłożem, a w kolejnym sezonie przesadzić na miejsca stałe w ogrodzie. 

Jak zmienić kolor kwiatów hortensji?

Jeśli zależy nam, aby uzyskać różowy lub błękitny kolor kwiatów hortensji ogrodowej, powinniśmy zadbać o odpowiedni odczyn podłoża. Błękitne hortensje rosną na kwaśnym podłożu. Aby kwiaty wybarwiły się na niebiesko, należy więc zakwasić podłoże ałunem glinowo-potasowym, siarczanem amonu lub torfem. By zmienić kolor kwiatów hortensji na różowy, można wykorzystać nawozy zasadowe. Warto jednak pamiętać, że ich nadmiar może prowadzić do chlorozy liści hortensji. Na rynku dostępne są również specjalne nawozy do hortensji niebieskich i różowych, które pomagają uzyskać pożądany kolor kwiatów. 

Problemy w uprawie – dlaczego hortensja nie kwitnie i traci kolor? 

Kłopoty z hortensją to zmora wielu miłośników tych roślin. Zazwyczaj problemy w uprawie hortensji wynikają z błędów w pielęgnacji, które wyraźnie odbijają się na kondycji i kwitnieniu krzewu. Jakie są najczęściej spotykane problemy z hortensją i jakie są ich przyczyny?

• Hortensja nie kwitnie – problem ten dotyczy głównie hortensji ogrodowych, kwitnących na pędach ubiegłorocznych. Dlaczego hortensja nie kwitnie? Zwykle spowodowane to jest przemarznięciem delikatnych pąków kwiatowych podczas srogich mrozów. Również niewłaściwe przycinanie hortensji może doprowadzić do usunięcia pędów z pąkami kwiatowymi. Brak kwitnienia u hortensji bywa ponadto wynikiem niedoboru składników pokarmowych, np. azotu, magnezu, fosforu. Słabo kwitną również krzewy posadzone w głębokim cieniu.

• Hortensja traci kolor – przyczyną utraty koloru przez hortensję jest przede wszystkim niewłaściwe pH gleby. Gdy jest ono zbyt zasadowe, zarówno kwiaty, jak i liście hortensji mogą blednąć. Żółknięcie liści hortensji to natomiast typowy objaw chlorozy. Czasami hortensja traci kolor również z powodu chorób lub inwazji szkodników. 

• Brązowe plamy na liściach i kwiatach hortensji – pojawiające się brązowe plamy na hortensji najczęściej są sygnałem chorób grzybiczych lub inwazji szkodników. Często występują w przypadku plamistości liści i ataku przędziorków. 

• Hortensja brązowieje i usycha – przyczyną tego typu problemów w uprawie hortensji są zwykle niewłaściwe warunki środowiskowe. Brązowienie, usychanie i opadanie liści hortensji może mieć związek z niedoborem wody lub ekspozycją na silne promienie słoneczne. Czasami czernienie końcówek liści hortensji jest również oznaką szarej pleśni. 

Piękne, różnobarwne hortensje mogą doskonale wzbogacić ogrodowe kompozycje. By zdobiły nasz ogród przez długie lata, powinniśmy jednak pamiętać o zapewnieniu im właściwych warunków. Wtedy z pewnością będą wspaniałą ozdobą otoczenia – niezależnie od zmieniających się trendów ogrodniczych.