Jesień w ogrodzie to czas intensywnych przygotowań do zimy i ostatnich porządków. W tym okresie warto pomyśleć nie tylko o ochronie roślin przed mrozami, ale również o opróżnieniu systemu automatycznego nawadniania. Zaniedbanie tej czynności może doprowadzić do zniszczenia instalacji w czasie zimy. Podpowiadamy, jak przygotować system automatycznego nawadniania do zimy.

Dlaczego należy opróżnić system nawadniania przed zimą?

Jeśli zależy nam, by system automatycznego nawadniania służył nam przez lata, powinniśmy pamiętać o jego regularnym serwisowaniu i konserwowaniu. Poważne zagrożenie dla instalacji nawadniającej stanowią niskie temperatury. 

W czasie mrozów dochodzi do zamarzania wody pozostałej w rurociągach i wzrostu jej objętości nawet o 10%, co może doprowadzić do rozsadzenia przewodów, nieszczelności i uszkodzenia całego systemu. Z tego powodu, jeszcze jesienią, zanim nadejdą pierwsze przymrozki, należy opróżnić system automatycznego nawadniania z pozostałej w przewodach wody, odciąć dopływ wody i zdemontować oraz schować niektóre elementy do pomieszczenia o temperaturze powyżej zera. 

Jeżeli woda doprowadzana jest do systemu nawadniania przez krany usytuowane na zewnątrz, należy opróżnić je z wody i zaizolować za pomocą pianki, słomy lub mat. Opróżnienia z wody wymaga również pompa pobierająca wodę z otwartego zbiornika lub studni. Pompy głębinowe zazwyczaj można natomiast bez przeszkód pozostawić na zimę w ziemi – są zlokalizowane na tyle głęboko, że mróz nie stanowi dla nich zagrożenia. 

3 sposoby na usunięcie wody z systemu nawadniania

Przygotowanie systemu nawadniania do zimy i jego odwodnienie uzależnione jest głównie od budowy instalacji. Jak spuścić wodę z systemu nawadniania? Wodę można usunąć na 3 sposoby: ręcznie (grawitacyjnie), automatycznie lub za pomocą sprężonego powietrza. 

• Grawitacyjne (ręczne) odwadnianie systemu nawadniania

Ręczne opróżnianie systemu nawadniania opiera się na zasadach grawitacji. By możliwe było zastosowanie tego sposobu, system nawadniający musi być wyposażony w ręczne zawory odwaniające znajdujące się na końcu każdej sekcji, w najniższym punkcie instalacji. Dzięki temu woda sama spłynie do studzienki zbiorczej. 

Aby ręcznie odwodnić system nawadniania, powinniśmy zamknąć dopływ wody, a następnie otworzyć zawory spustowe. Gdy woda zostanie usunięta, należy otworzyć zawór główny i opróżnić go z resztki wody. 

• Automatyczne opróżnianie systemu nawadniania

Metodę automatycznego odwadniania systemu nawadniającego można zastosować w przypadku instalacji wyposażonej w automatyczne zawory spustowe. Podobnie jak w przypadku ręcznych zaworów muszą być one zlokalizowane na końcach każdej sekcji. 

Pod wpływem spadku ciśnienia system automatycznie otworzy zawory spustowe i opróżni instalację z wody. By tak się stało, należy zamknąć zawór główny i aktywować daną sekcję. Po usunięciu wody z systemu nawadniającego trzeba ponownie otworzyć zawór główny, by pozbyć się pozostałej w nim wody.

• Przedmuchanie systemu nawadniającego sprężonym powietrzem

Opróżnianie systemu nawadniania przy użyciu sprężonego powietrza wyróżnia się najwyższą efektywnością ze wszystkich sposobów usuwania wody, dlatego metoda ta jest polecana przez specjalistów. Pozwala ona także pozbyć się resztek wody, które pozostały w instalacji po ręcznym odwadnianiu. Sprawdza się ponadto w przypadku systemów automatycznego nawadniania z elektrozaworami, których nie można zdemontować na zimę. Niestety metoda ta nie należy do najłatwiejszych – wymaga sporej cierpliwości i często kilkukrotnego wykonania wszystkich czynności.

Aby możliwe było przedmuchanie systemu nawadniania za pomocą sprężonego powietrza, instalacja powinna być wyposażona w przyłącze kompresora. Jeśli nie zostało ono przewidziane na etapie projektowania systemu, można wykorzystać zawór poboru wody. 

Jak przedmuchać system nawadniania krok po kroku?

1. Przed rozpoczęciem opróżniania systemu nawadniania musimy usunąć większość wody metodą grawitacyjną – zakręcając zawór główny i otwierając zawory odwadniające. 
2. Następnie przechodzimy do przyłączenia kompresora oraz zamknięcia zaworów odwadniających w danej sekcji. Należy przy tym pozostawić otwarty przynajmniej jeden zawór – znajdujący się w najbardziej oddalonym miejscu.
3. Kolejnym etapem jest uruchomienie kompresora i odczekanie do uzyskania właściwego ciśnienia roboczego. Nie należy zbyt szybko wpuszczać powietrza, ponieważ może to uszkodzić system nawadniający. Uzyskanie właściwego ciśnienia może zająć nawet pół godziny. 
4. Proces przedmuchiwania systemu nawadniania rozpoczynamy od linii głównych, znajdujących się najdalej od punktu wlotu sprężonego powietrza lub usytuowanego najwyżej na działce. Dzięki temu sam proces opróżniania systemu nawadniania z wody będzie szybszy i unikniemy cofania się wody do już przedmuchanych stref. 
5. Otwieramy wszystkie zawory znajdujące się najdalej od sprężarki. Zaczynamy od zaworów usytuowanych na końcu linii.
6. Aby przedmuchać system nawadniania, aktywujemy określoną sekcję na sterowniku i powoli otwieramy zawór. Każdy zawór powinien pracować nie dłużej niż 2 minuty, a ciśnienie nie powinno przekroczyć 3,5 bar. Po przedmuchaniu danej sekcji wyłączamy ją na sterowniku i przechodzimy do kolejnej. 
7. Zamykanie zaworów musi odbywać się w kierunku punktu wpustu powietrza. Należy przy tym pozostawić częściowo otwarte zawory znajdujące się najniżej oraz zawór zlokalizowany najwyżej.
8. Do prawidłowego opróżniania systemu automatycznego nawadniania zwykle niezbędne jest przeprowadzenie minimum trzech cykli dla każdej strefy.
9. Podczas usuwania wody z systemu nawadniającego warto również skontrolować stan całej instalacji i w razie potrzeby oznaczyć wszelkie uszkodzenia i przygotować listę elementów do wymiany.
10. Po prawidłowym przedmuchaniu systemu nawadniania za pomocą sprężonego powietrza ze zraszaczy nie powinna wydobywać się woda. Warto więc to sprawdzić.
11. Po usunięciu wody z systemu automatycznego nawadniania należy zakręcić zawór dopływu powietrza, a następnie zawór sekcyjny. Zawory położone w najniższej części systemu pozostawiamy półotwarte – dzięki temu pozostała woda będzie mogła spłynąć grawitacyjnie. Kompresor można odłączyć dopiero wtedy, gdy ciśnienie spadnie.
12. Jeśli posiadamy rozbudowany system automatycznego nawadniania do ogrodu, kolejnego dnia powinniśmy powtórzyć cały proces przedmuchiwania, by mieć pewność, że w instalacji nie pozostała woda.

Jak zabezpieczyć system nawadniania przed zimą?

Opróżnienie systemu nawadniającego z wody nie jest jedyną czynnością, jaką powinniśmy przeprowadzić przed zimą. Warto pamiętać także o zabezpieczeniu innych elementów systemu nawadniania przed mrozami. W jaki sposób przygotować system nawadniający do zimy?

• Sterowniki – umieszczone wewnątrz budynków należy przełączyć w tryb zimowy lub wyłączyć. Z kolei te znajdujące się na zewnątrz trzeba zdemontować i umieścić w zamkniętym pomieszczeniu. 
• Czujnik deszczu – warto zabezpieczyć go przed mrozami (np. owijając folią).
• Czujnik przepływu – należy zdemontować go przed zimą. 
• Reduktory ciśnienia i filtry – przed nastaniem przymrozków trzeba je zdemontować, oczyścić i schować w suchym pomieszczeniu. 

Właściwe przygotowanie systemu nawadniania do zimy zapobiega uszkodzeniom i awariom. Warto więc zadbać o prawidłowe przeprowadzenie tego procesu. Jeśli nie jesteśmy w stanie samodzielnie opróżnić instalacji nawadniającej z wody, możemy skorzystać z pomocy specjalistów, którzy fachowo i sprawnie wykonają wszystkie niezbędne czynności.