Grudzień w ogrodzie to czas zimowego wyciszenia. Ziemia jest zmarznięta, a rośliny często pokrywa śnieżny puch. Ogród wygląda teraz niczym pogrążony we śnie. Po intensywnej jesieni nadchodzi więc pora, kiedy prac ogrodniczych nie ma zbyt wiele. Nie znaczy to jednak, że ostatni miesiąc roku to okres, gdy wokół nie dzieje się już nic ciekawego. Również w tym miesiącu warto regularnie zaglądać do ogrodu. Jak dbać o ogród w grudniu? Przedstawiamy ostatnią część z cyklu kalendarz ogrodnika: grudzień.

Grudzień w ogrodzie – o czym warto pamiętać?

W kalendarzu ogrodnika grudzień to początek astronomicznej zimy. Dla większości ogrodników miesiąc ten stanowi przerwę od większości prac ogrodniczych. Sezon ogrodniczy dobiegł już końca. Rośliny zakończyły wegetację i powinny być już przygotowane do zimy. Dni są teraz krótkie i chłodne, a zmrok zapada dosyć szybko, co nie zachęca do spędzania czasu na świeżym powietrzu.

W grudniu zwykle pogoda jest już typowo zimowa. Średnia temperatura w tym miesiącu oscyluje wokół 0℃. Niejednokrotnie występują regularne opady śniegu, a grunt całkowicie zamarza. Pogoda w grudniu potrafi jednak czasami zaskoczyć. Coraz częściej zdarza się, że w tym miesiącu wciąż utrzymują się dodatnie temperatury, nie ma ani śladu zimowego ochłodzenia i próżno wypatrywać śniegu. Prace ogrodnicze w grudniu w dużej mierze uzależnione są więc od aktualnej pogody. 

Grudzień w ogrodzie może być jednak iście bajkowy. Oszronione drzewa i pokryte śnieżnym puchem krzewy wyglądają teraz wyjątkowo efektownie. Zimowe pejzaże tworzą wspaniałe tło do sesji fotograficznych. 

Wbrew pozorom nie wszystkie rośliny pogrążone są teraz w zimowym śnie. Oczy ogrodników cieszą teraz rośliny kwitnące zimą. Co kwitnie w grudniu w ogrodzie? W tym miesiącu możemy podziwiać m.in. ciemierniki, oczary, wrzośce, jaśminy nagokwiatowe. Pięknie prezentują się także czerwone pędy derenia i pozostałe na drzewach owoce jarzębiny czy dzikiej róży. 

Choć ogród w grudniu wydaje się nieco opustoszały, w tym miesiącu spodziewać możemy się częstych wizyt zimowych gości. Przy karmniku często gromadzą się różne gatunki ptaków, które mają trudności ze znalezieniem pożywienia pod śniegiem. W ptasich jadłodajniach panuje więc teraz wzmożony ruch. Zimowe stołówki odwiedzają m.in. sikory, dzięcioły, sójki, kwiczoły, wróble, gile. Czasami można spotkać też bardziej nietypowych gości, takich jak choćby jemiołuszki, które podczas zimowych przelotów na chwilę zatrzymują się w Polsce. 

Co robić w grudniu w ogrodzie? W tym miesiącu należy skupić się przede wszystkim na ochronie roślin przed mrozami oraz regularnym kontrolowaniu stanu roślin zimujących w ogrodzie i w pomieszczeniach. W czasie śnieżnych dni nie można zaniedbywać również prac porządkowych. Grudzień to też dobry czas na przeprowadzenie konserwacji narzędzi ogrodniczych.

Długie zimowe wieczory to idealny moment na pogłębianie ogrodniczej wiedzy i snucie dalekosiężnych planów. Wolny czas warto więc wykorzystać na ciekawą lekturę książek, magazynów i blogów ogrodniczych. 

Ostatni miesiąc roku większości osób kojarzy się jednak przede wszystkim ze świętami Bożego Narodzenia. Warto więc zadbać o to, by magiczna atmosfera świąt zagościła zarówno w domowym zaciszu, jak i w ogrodzie. Przygotowując dom do świąt, możemy wykorzystać naturalne element roślinne. Aby wprowadzić świątecznego ducha do ogrodu, warto natomiast ozdobić go okolicznościowymi dekoracjami i urokliwym oświetleniem.

Prace ogrodnicze w grudniu

Jakie prace ogrodnicze w grudniu są niezbędne? Oto lista czynności, które powinniśmy wykonać w tym miesiącu.

Odśnieżanie i odladzanie ścieżek i podjazdów

Aby utrzymać porządek w ogrodzie w grudniu, w trakcie intensywnych opadów śniegu nie można zaniedbywać odśnieżania ścieżek i podjazdów. Należy przy tym pamiętać, by nie składować dużych mas śniegu na trawniku – może to sprzyjać rozwojowi pleśni śniegowej i powstawaniu uszkodzeń mrozowych. By uchronić murawę przed uszkodzeniem, do odladzania ścieżek lepiej nie używać soli. Najlepszym rozwiązaniem będzie posypanie chodników i podjazdów piaskiem. 

Przegląd i zakup narzędzi ogrodniczych

W grudniu, gdy w ogrodzie jest znacznie mniej pracy i łatwiej wygospodarować wolną chwilę, można przeprowadzić przegląd narzędzi ogrodniczych. To dobry czas na ich naoliwienie, naostrzenie i naprawę. Pod koniec roku można uzupełnić też zestaw narzędzi – często zimą dostępne są w sklepach w okazyjnych cenach.

Dokarmianie ptaków

Zimą w ogrodzie warto pamiętać o ptakach, które zmagają się z mrozem i niedoborem pokarmu. Aby z zimowej stołówki mogły skorzystać różne gatunki, należy zadbać o dużą różnorodność serwowanych pokarmów. Do dokarmiania ptaków można wykorzystać m.in. kule tłuszczowe, słoninę, suszone owoce, nasiona słonecznika, orzechy. By ograniczyć ryzyko rozprzestrzeniania się chorób i zatruć, niezjedzone resztki pożywienia powinny być regularnie usuwane, a karmniki dezynfekowane. 

Ścięcie zrazów

Na początku zimy możemy pozyskać z drzew zrazy do szczepienia drzew. Najlepiej ściąć je po wystąpieniu mrozów. Zebrane zrazy trzeba następnie związać w pęczki i umieścić w piasku. Po ścięciu zrazy powinny być przechowywane w chłodnym (ok. 0-2℃) i wilgotnym pomieszczeniu (np. w piwnicy).

Uzupełnianie ściółki na rabatach

W ogrodzie w grudniu warto uzupełnić ściółkę na rabatach z bylinami, krzewami i roślinami cebulowymi. Dodatkowo warstwa ściółki uchroni korzenie i cebulki przed przemarzaniem. 

Dekoracja ogrodu na święta

Aby wprowadzić bożonarodzeniową atmosferę do ogrodu, warto udekorować go przed świętami. Do stworzenia świątecznych kompozycji można wykorzystać gałązki świerku, sosny, jodły, owoce jarzębiny oraz gałązki ostrokrzewu. Dodatkowo warto zadbać o odpowiednie oświetlenie ogrodu – zawiesić lampki i lampiony na drzewach lub ścianach budynku. Uroku zimowemu ogrodowi dodadzą również świąteczne rzeźby.

Kontrola stanu przechowywanych roślin

W grudniu warto regularnie sprawdzać stan przechowywanych mieczyków, dalii i pacioreczników. Gnijące lub zainfekowane okazy trzeba od razu usunąć.

Zbiór warzyw i owoców

Jeszcze w grudniu w warzywniku, możemy dokonać zbioru niektórych warzyw np. jarmużu, brukselki, pasternaku. W tym miesiącu warto też zbierać przemarznięte owoce dzikiej róży i jarzębiny.

Ochrona trawnika

Po opadach śniegu należy unikać chodzenia po trawniku. Jeśli na murawie pojawiła się skorupa lodowa, trzeba ją regularnie rozkruszać. 

Kontrola stanu jesiennych zbiorów

W zimowe dni należy regularnie sprawdzać stan przechowywanych warzyw i owoców. Zgniłe trzeba usunąć, a te, które są już zbyt dojrzałe – od razu przeznaczyć do przygotowania zimowych przetworów lub zjedzenia.

Pielęgnacja oczka wodnego

Zimą nie powinniśmy zapominać o oczku wodnym. Regularnie sprawdzajmy, czy lód nie pokrył całej jego powierzchni i kruszmy go w razie potrzeby. 

Uprawa warzyw i zieleniny na parapecie

Początek zimy w ogrodzie nie musi oznaczać zakończenia uprawy ziół i warzyw. Wykopane z ogrodu warzywa (np. cebulę, szczypiorek, seler czy pietruszkę) można z powodzeniem uprawiać w skrzynkach na parapecie. W doniczkach warto posadzić również smakowite zioła (np. bazylię, tymianek).

Przygotowanie ziemi pod trawnik

Już teraz warto pomyśleć o wiośnie. Jeżeli marzy nam się piękny trawnik, grudzień w ogrodzie to dobra pora na głębokie przekopanie zimie. Pod wpływem mrozów podłoże pozostawione w ostrej skibie zyska lepszą strukturę. 

Projektowanie i planowanie

Koniec roku w ogrodzie to czas podsumowań. W tym miesiącu możemy zrobić swój ogrodniczy bilans. Snując powoli noworoczne postanowienia, powinniśmy też pomyśleć o swojej własnej oazie i rozwijaniu ogrodniczego hobby. Posadzenie nowej rośliny, zmiana aranżacji rabaty, założenie trawnika, stworzenie ogródka warzywnego – warto zaplanować to już teraz. 

Jak dbać o rośliny w grudniu?

Choć w grudniu większość roślin nie potrzebuje szczególnej pielęgnacji, należy zadbać o to, aby posadzone okazy bez problemu przetrwały mroźne dni. Jak powinna wyglądać pielęgnacja roślin w grudniu?

Sprawdzanie stanu drzew

Spacerując po ogrodzie w grudniu, powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na stan drzew. Jeśli zaobserwujemy pęknięcia kory, powinniśmy zastosować maść ogrodniczą. W tym miesiącu możemy też założyć osłony na drzewa, zabezpieczając je przed podgryzaniem przez szkodniki.

Kontrola zimowych osłon roślin

Pod wpływem naporu śniegu, deszczu czy silnych wiatrów zimowe osłony roślin mogą ulec uszkodzeniom. Warto więc regularnie sprawdzać ich stan. W razie potrzeby należy przygotować nowe osłony i ponownie przeprowadzić kopczykowanie roślin.  

Ochrona iglaków przed naporem śniegu

Mokry śnieg to duże obciążenie dla roślin. Aby zabezpieczyć iglaki o kolumnowym pokroju przed deformacją pod naporem śniegu, należy je obwiązać. W przypadku innych delikatnych roślin najlepiej regularnie strząsać z nich śnieżny puch.

Bielenie drzew owocowych

W grudniu w sadzie warto przeprowadzić bielenie pni starszych drzew owocowych. Zabieg ten uchroni je przed przemarzaniem. 

Usuwanie mumii

Jeśli na drzewach pozostały zeschnięte owoce (tzw. mumie), należy je teraz usunąć – w innym wypadku mogą stać się źródłem infekcji na wiosnę.  

Cieniowanie roślin zimozielonych

W grudniu krzewy zimozielone można zabezpieczyć siatkami cieniującymi, które uchronią ich liście przed uszkodzeniami spowodowanymi silnym słońcem.

Przestawienie roślin uprawianych w pojemnikach do pomieszczeń

Grudzień to ostatni moment na zapewnienie roślinom uprawianym w pojemnikach ochrony przed zimą. Przed nastaniem silnych mrozów należy przestawić je w miejsce zaciszne, osłonięte od wiatrów oraz zabezpieczyć donice (ustawiając na styropianie i owijając agrowłókniną). 

Podlewanie roślin zimozielonych

W czasie bezśnieżnych zim rośliny zimozielone są szczególnie narażone na suszę fizjologiczną. Aby bez problemu dotrwały do wiosny, w czasie odwilży należy je regularnie podlewać. 

Rok w ogrodzie nieuchronnie chyli się ku końcowi. Na szczęście po zimie znów nastanie wiosna, a nasz ogród wkrótce się odrodzi. W zimowe dni warto zatem pamiętać o swojej zielonej oazie, by kolejny rok ogrodnika zacząć z nową energią.