Styczeń wielu ogrodnikom kojarzy się z czasem stagnacji i odpoczynku. Gdy rośliny pokryte są śnieżnym puchem, a ziemia skuta lodem, wydaje się, że ogród nie potrzebuje specjalnej opieki. Styczeń w ogrodzie nie powinien być jednak czasem straconym. Nawet w trakcie mroźnych dni nie należy zaniedbywać niektórych zabiegów pielęgnacyjnych. Jak dobrze zacząć nowy ogrodniczy rok? Jakie prace w styczniu w ogrodzie są niezbędne?

Styczeń w ogrodzie – kalendarz prac

Styczeń to dla roślin ogrodowych pora spoczynku. W tym miesiącu zwykle notowane są najniższe w roku temperatury i obfite opady śniegu. Pielęgnacja ogrodu w styczniu ograniczona jest do niezbędnego minimum. Z tego względu ogrodnicy w środku zimy nie mają zbyt wielu obowiązków. 

Skrajne warunki pogodowe stanowią jednak spore wyzwanie dla roślin ogrodowych i zwierząt odwiedzających przydomowe ogrody. Prace w ogrodzie w styczniu polegają głównie na regularnym kontrolowaniu stanu roślin i zimowych zabezpieczeń. Wykonuje się zabiegi, które pomagają roślinom przetrwać mrozy, a wiosną wznowić wegetację w dobrej kondycji. 

Warto jednak pamiętać, że styczniowa aura potrafi zaskoczyć. Zdarza się, że przez dłuższy czas utrzymują się dodatnie temperatury. Kalendarz prac ogrodniczych zawsze należy więc dostosować do aktualnych warunków panujących na zewnątrz.

Styczeń w ogrodzie to również dobry moment na rozpoczęcie przygotowań do nowego sezonu ogrodniczego. Początek roku nierozerwalnie wiąże się ze snuciem planów i podejmowaniem nowych wyzwań. W tym miesiącu warto więc zacząć planować przyszły wygląd ogrodu czy dokonać pierwszych ogrodniczych zakupów. 

Styczeń – prace w ogrodzie 

Co robić w styczniu w ogrodzie? Podpowiadamy!

• Odśnieżanie i odladzanie 

Przy wykonywaniu zimowych prac na posesji pamiętajmy o naszych roślinach. Zamiast soli użyjmy do odladzania powierzchni piasku lub popiołu. Zgarniając śnieg z chodników, uważajmy, aby nie uszkodzić roślin rosnących tuż przy ścieżkach. 

• Zimowy zbiór warzyw

W styczniu warto zajrzeć do warzywnika. Zimą możliwy jest zbiór niektórych warzyw, np. jarmużu, brukselki, pietruszki, pora. 

• Wysiew nasion

W styczniu wysiewamy nasiona roślin, które kiełkują dopiero po przemrożeniu. Wysiane w skrzynkach pierwiosnki, dzwonki, trytomy, ciemierniki czy jeżówki purpurowe wystawiamy na zewnątrz na kilka tygodni. 

• Napowietrzanie oczka wodnego

Ryby zimujące w ogrodowym oczku wodnym są szczególnie narażone na niedobór tlenu. Z tego powodu nie należy dopuszczać do całkowitego zamarzania oczka wodnego. Do napowietrzania oczka wodnego warto wykorzystać specjalny napowietrzacz, który będzie wprawiał wodę w ruch i ograniczał jej zamarzanie. W przypadku silnych mrozów niezbędne jest jednak codzienne rozbijanie lodu. 

• Przegląd i naprawa sprzętu ogrodniczego

Styczeń to dobry czas na sprawdzenie stanu sprzętu ogrodniczego. Zastanówmy się, które narzędzia wymagają naprawy lub wymiany. Zakonserwujmy sprzęt, by wiosną od razu nadawał się do użytku. W razie potrzeby wybierzmy się na zakupy i zaopatrzmy się niezbędne akcesoria. 

• Ścinanie zrazów 

W styczniu w ogrodzie możemy dokonać ścięcia zrazów przeznaczonych do wiosennego szczepienia drzew. Zrazy, o średnicy 6-7 mm, pobieramy z zewnętrznej części korony drzewa. Do wiosny przechowujemy je w chłodnym (2℃) miejscu, przykryte piaskiem lub torfem. 

• Przygotowanie zdrewniałych sadzonek 

W styczniu możemy pobrać zdrewniałe sadzonki z krzewów i drzew ogrodowych (np. forsycji, jaśminowca, wierzby). Ścięte gałązki powinniśmy przechowywać w temperaturze 0-4℃. Wiosną sadzonki możemy wsadzić do gruntu. 

• Zakup nasion

Już w styczniu warto wybrać się na pierwsze ogrodnicze zakupy. W sklepach ogrodniczych zimą znaleźć można szeroki wybór nasion roślin ozdobnych i jadalnych w atrakcyjnych cenach. 

• Dokarmianie ptaków

Styczeń w ogrodzie to szczególnie trudny miesiąc dla ptaków. Skrzydlaci goście mają poważne kłopoty ze znalezieniem pokarmu i tracą mnóstwo energii na utrzymanie stałej temperatury ciała. Jeśli zależy nam na stworzeniu ogrodu przyjaznego dla ptaków, zimą nie zaniedbujmy dokarmiania pierzastych stołowników. Zadbajmy o to, by codziennie w karmniku na ptaki czekała porcja wysokoenergetycznego pokarmu (np. kule tłuszczowe, ziarna słonecznika, słonina). Regularnie usuwajmy resztki niezjedzonego pokarmu i czyśćmy karmniki. Pamiętajmy także, by w czasie mrozów pozostawiać ptakom poidełko z wodą. 

• Planowanie i projektowanie wyglądu ogrodu

Długie styczniowe wieczory to idealna pora na planowanie zmian w ogrodzie. Wolny czas warto poświęcić na zaplanowanie nowych nasadzeń, rabat, ciekawych kompozycji roślinnych i dekoracji. W styczniu możemy sporządzić listę roślin, które chcemy kupić i stworzyć wizualizację swojego wymarzonego ogrodu. Nie zaszkodzi też zaplanować niezbędne prace ogrodnicze, np. zakładanie trawnika czy budowę elementów małej architektury. Z pewnością ułatwi nam to wprowadzenie zmian na wiosnę. 

Jak dbać o rośliny w styczniu?

W styczniu w ogrodzie pamiętajmy o naszych roślinach. Oto, jakie zabiegi pielęgnacyjne i profilaktyczne warto wykonać w tym miesiącu. 

• Zrzucanie nadmiaru śniegu 

Zalegający na gałęziach śnieg może uszkodzić delikatne gałązki drzew. By do tego nie dopuścić, po obfitych opadach warto delikatnie strząsnąć śnieg zalegający na roślinach. Uszkodzone gałązki musimy ściąć – pozwoli to uchronić drzewa przed dalszymi uszkodzeniami. 

• Bielenie drzew ogrodowych

W styczniu powinniśmy wykonać zabieg bielenia pni i konarów drzew ogrodowych. Zabieg ten ogranicza nagrzewanie się drzew za dnia, zmniejsza ryzyko uszkodzeń mrozowych i chroni rośliny przed przedwczesną wegetacją. Do bielenia drzew najlepiej wykorzystać roztwór wapna palonego w wodzie w stosunku 1:5. 

• Usuwanie mumii

Na bezlistnych drzewach bez problemu można zauważyć tzw. mumie, czyli zgniłe i zaschnięte owoce. Warto je usunąć, by uchronić rośliny przed chorobami w przyszłym sezonie. 

• Podlewanie roślin zimozielonych

Zimą roślinom zimozielonym grozi tzw. susza fizjologiczna. Gdy ziemia jest zmarznięta, nie są one w stanie pobierać z niej wody, a wciąż tracą ją na skutek transpiracji. Z tego powodu w czasie odwilży należy pamiętać o podlewaniu roślin zimozielonych (np. bukszpanów, różaneczników) i iglaków. 

• Kontrola zimowych zabezpieczeń

Założone jesienią okrycia z czasem mogą ulec uszkodzeniu i stracić swoją szczelność. Często zdarza się także, że silne wiatry naruszają słomiane lub agrowłóknionowe konstrukcje. Z tego względu w styczniu powinniśmy skontrolować stan okryć i w razie potrzeby dokonać niezbędnych poprawek. 

• Przegląd drzew owocowych

W styczniu w ogrodzie powinniśmy dokonać oględzin drzew owocowych. Sprawdźmy, czy na konarach lub gałązkach nie są widoczne jaja szkodników, a drzewa nie wykazują oznak chorób. W razie potrzeby zaplanujmy odpowiednie zabiegi pielęgnacyjne i lecznicze. 

• Dodatkowe zabezpieczenie roślin w przypadku silnych mrozów 

W przypadku silnych – kilkunastostopniowych – mrozów  i braku okrywy śnieżnej konieczne może być dodatkowe zabezpieczenie roślin przed niskimi temperaturami. Wrażliwe okazy możemy okryć gałązkami drzew iglastych, słomianymi matami lub agrowłókniną. Na rabatach należy wyłożyć dodatkową warstwę ściółki, np. kory, pociętych gałęzi, słomy.

• Zakładanie opasek na drzewa

Aby uchronić korę młodych drzew przed obgryzaniem przez zwierzęta, warto zabezpieczyć je specjalnymi opaskami zakładanymi na pnie. 

• Kontrola przechowywanych karp i bulw 

Jeśli chcemy przechować karpy dalii czy bulwy mieczyków do wiosny, nie zapominajmy o kontrolowaniu ich stanu. Regularnie sprawdzajmy wilgotność i temperaturę panującą w miejscu przechowywania. Usuwajmy gnijące lub porażone egzemplarze. 

• Obwiązanie kolumnowych iglaków

Iglaki o pokroju kolumnowym powinniśmy związać za pomocą sznurka lub siatki. W ten sposób uchronimy je przed uszkodzeniami lub deformacjami pod naporem śniegu. 

• Opieka nad roślinami balkonowymi

Jeśli zdecydowaliśmy się na przezimowanie roślin balkonowych w domu, regularnie kontrolujmy ich stan. Sprawdzajmy, czy rośliny nie padły ofiarą szkodników. Zimą podlewajmy rośliny balkonowe co kilka tygodni. Usuwajmy wiotkie i długie pędy, które wyrosły zimą. By pobudzić rozkrzewianie się rośliny, przytnijmy nisko ich pędy

• Ochrona trawnika przed zniszczeniem

Aby uchronić trawnik przed chorobami i uszkodzeniami, lepiej unikać chodzenia po zamrożonej lub ośnieżonej murawie. Na trawniku nie powinniśmy też składować pryzm śniegu. Nie usuwajmy jednak zalegającej na nim okrywy śnieżnej – ułatwi ona mu przetrwanie zimy w dobrej kondycji. 

• Podlewanie roślin rosnących w pojemnikach

Gdy na zewnątrz przez kilka dni utrzymują się dodatnie temperatury, warto podlać rośliny ogrodowe rosnące w pojemnikach.

• Cięcie krzewów owocowych

Pod koniec stycznia można przeprowadzić cięcie niektórych krzewów owocowych. To odpowiednia pora na wykonanie cięcia m.in. rokitnika, agrestu, porzeczki, jagody kamczackiej. Po wykonaniu cięcia powstałe rany musimy zabezpieczyć preparatem grzybobójczym.

Choć w styczniu w ogrodzie dzieje się raczej niewiele, miesiąc ten możemy wykorzystać na prace ogrodnicze, które pozwolą nam na wiosnę znów cieszyć się piękną zielenią wokół. Podziwiając oszronione drzewa i zimowe pejzaże, pamiętajmy więc  o niezbędnych zabiegach w ogrodzie.