Coraz więcej osób zmęczonych zgiełkiem i ciągłym pędem zwraca się ku naturze i szuka ukojenia w przydomowej zielonej oazie. Wyrazem tęsknoty za dzikim, tajemniczym i nieokrzesanym obliczem przyrody jest projektowanie ogrodów naturalistycznych. Naturalne kompozycje pozwalają zanurzyć się w zieleni, obserwować zmiany zachodzące w przyrodzie i żyć zgodnie z jej rytmem. Jak zaprojektować ogród naturalny? W jaki sposób wykorzystać naturalne trendy w ogrodzie?

Ogród w zgodzie z naturą – ogrodniczy hit sezonu

Projektowanie ogrodów na wzór naturalny to jeden z dominujących trendów ogrodniczych ostatnich lat. Zwrócenie się ku naturze jest odpowiedzią na potrzeby osób, które często zmęczone miejskim życiem decydują się na przeprowadzkę na wieś, marząc o życiu w otoczeniu zieleni i codziennym obcowaniu z naturą. 

Moda na naturalność w ogrodzie jest również podyktowana współczesnymi problemami środowiska. Tworzenie naturalnych ogrodów pomaga zapobiegać spadkowi bioróżnorodności, utracie naturalnych siedlisk zwierząt, niedoborom wody, postępującemu zanieczyszczeniu środowiska. 

Naturalność w projektowaniu ogrodu

Ogród naturalny jest zatopiony w przyrodzie i doskonale wpisany w okoliczny krajobraz. Stanowi część ekosystemu i jego harmonijne przedłużenie. Projekt ogrodu naturalistycznego uzależniony jest od lokalnych warunków przyrodniczych. W dzikim ogrodzie nie może bowiem zabraknąć naturalnych zbiorowisk roślinnych. W zależności od regionu mogą to być: wrzosowiska, polany leśne, skalniaki, mokradła. Projektowanie ogrodu naturalistycznego opiera się naśladowaniu tego, co stworzyła sama przyroda. 

Natura ma bez wątpienia sporo do zaoferowania. Naturalne ogrody ukazują piękno dzikiej przyrody. Choć ogród naturalistyczny można założyć w dowolnym miejscu, najbardziej spójny wygląd projekt tego typu uzyska w otoczeniu wiejskim lub podmiejskim, w pobliżu łąki, lasu, pola czy zbiornika wodnego. 

Ogród naturalny może stwarzać wrażenie nieco nieuporządkowanego, wymykającego się z jakichkolwiek ram i nietkniętego ręką ogrodnika. Nie ma w nim miejsca dla wyrysowanych od linijki ścieżek czy ścisłych granic rabat. Odchodzi się od zasad symetrii. Projektuje się wijące się, faliste ścieżki i nieregularne rabaty. Rezygnuje się z gatunków egzotycznych, szczepionych na pniu, formowanych oraz nietypowych odmian hodowlanych. Rośliny rosną w ogrodzie swobodnie, przenikając się wzajemnie. W ogrodzie naturalnym równo przystrzyżony trawnik zastępuje się łąką kwietną, będącą siedliskiem dla owadów, ptaków i ssaków. 

W stylu naturalistycznym dominują różne odcienie zieleni połączone z akcentami kolorystycznymi kwitnących roślin oraz beżem i szarością naturalnych nawierzchni. Ważną rolę w ogrodzie naturalnym odgrywa także umiejętna gra światła i cienia. Cienia dostarczają korony wysokich drzew.

Naturalny ogród to jednak nie tylko zbiorowisko roślinne, ale również miejsce życia zwierząt. Różnorodne nasadzenia, tworzące kryjówki i bazy do żerowania, sprzyjają bytowaniu w okolicy jeży, żab i ropuch, jaszczurek, ptaków czy wiewiórek. Aby ogród był przyjazny dla zwierząt, można umieścić w nim budki i poidełka dla ptaków, domki dla jeży czy hotele dla owadów. 

W ogrodach naturalistycznych korzysta się z naturalnych dekoracji i nawierzchni z materiałów takich jak kamień, żwir, drewno. Można także stworzyć zielone nawierzchnie, porośnięte trawą. Lepiej unikać ekstrawaganckich ozdób, zwłaszcza ze sztucznych tworzyw. Dekoracją ogrodu naturalistycznego mogą być okazałe głazy, konary lub pnie drzewa, wkomponowane w roślinność. Warto wybierać meble wykonane z naturalnych materiałów takich jak drewno, sizal, bambus. Zbiorniki wodne powinny mieć postać stawów gęsto obrośniętych roślinnością. 

Naturalność w projektowaniu ogrodów jest ściśle związana także z ekologicznymi trendami w ogrodnictwie. W ogrodzie stworzonym w zgodzie z naturą nie powinno zabraknąć więc zbiornika na deszczówkę czy kompostownika. 

Tworząc ogród naturalny, nie możemy do końca przewidzieć, jak będzie wyglądał za kilka czy kilkanaście lat. Na tym właśnie polega jego piękno – działa w nim sama natura. Naturalne aranżacje roślinne mają charakter otwarty. Nasiona są rozsiewane przez wiatr i ptaki. Do ogrodu często trafiają też siewki z pobliskich łąk i pól. Słabsze rośliny są wypierane przez lepiej przystosowane do lokalnych warunków. Rozrastające się rośliny układają się w fantazyjne kształty. Dzięki temu ogród naturalny nigdy nie jest statyczny, ale dynamicznie zmienia się każdego roku. 

Pewna niedoskonałość jest wpisana w naturę. To, co uznane byłoby za poważny defekt w ogrodach formalnych (np. kretowiska), jest akceptowane w naturalnych kompozycjach. 

W ogrodzie naturalnym można całkowicie zrezygnować z ogrodzenia, tak by stapiał się z okoliczną roślinnością rosnącą poza granicami działki. Jeśli chcemy ogrodzić posesję, powinniśmy zdecydować się na drewniany płot lub ażurowe ogrodzenie. 

Rozwiązania z naturalnych ogrodów przenikają także do innych stylów. Jeśli więc nie chcemy aranżować całej przestrzeni w stylu naturalistycznym, możemy zagospodarować niewykorzystany skrawek ogrodu na dziki zakątek lub łąkę kwietną, stworzyć naturalną kompozycję w pojemniku lub wykorzystać w ogrodzie naturalne dekoracje i meble. 

Rośliny w ogrodzie naturalnym

Inspiracji do stworzenia naturalistycznych kompozycji najlepiej szukać w swoim otoczeniu. Wystarczy przejść się po łące lub wybrać do pobliskiego lasu, by poznać rosnące w okolicy gatunki. To właśnie z pospolitych, rodzimych roślin należy tworzyć kompozycje w ogrodzie naturalistycznym. 

W ogrodzie naturalnym warto posadzić rośliny miododajne (np. miodunkę, łubin) przyciągające pożyteczne owady oraz krzewy i drzewa dostarczające pokarmu i schronienia ptakom (np. jarząb pospolity). Rośliny powinny być dostosowane do warunków glebowych, oświetleniowych i klimatycznych, tak by nie było konieczne sztuczne ingerowanie w ich wzrost. W przyrodzie nigdy nie ma pustki, dlatego naturalne nasadzenia muszą składać się z roślin kwitnących i owocujących o różnych porach. Dzięki nim ogród zachowa atrakcyjny wygląd przez cały rok. 

W naturalnych ogrodach warto posadzić: brzozy, lipy, dęby, graby, derenie, czeremchy, kaliny, głogi, winobluszcze, dzikie róże. W ogrodach o charakterze leśnym dobrze sprawdzą się: przylaszczki, zawilce, wrzosy, parzydła leśne, konwalie. Aby odwzorować charakter pól i łąk, można posadzić: jeżówki, dziurawce, maki, dziewanny, chabry, bodziszki, nawłocie, słoneczniki, kosmosy. W ogrodach naturalistycznych mogą rosnąć także rośliny uznawane za chwasty, takie jak: mniszek lekarski, pokrzywa. 

Ogród w stylu naturalistycznym – zalety

Ogród naturalistyczny daje możliwość zbliżenia się do przyrody. Dzięki niemu można podpatrywać życie zwierząt, co szczególnie docenią zapaleni obserwatorzy. Aby cieszyć się jego pięknem, nie trzeba dysponować dużą ilością wolnego czasu. Ogród naturalny jest łatwy w utrzymaniu. Prace ogrodnicze ograniczone są w nim do minimum. Uprawiane rośliny wyróżniają się dużą odpornością na niekorzystne warunki atmosferyczne i działanie szkodników. 

Ogród naturalistyczny jest niepowtarzalny. Natura nierzadko zaskakuje wyjątkowymi kompozycjami, które zachwycają swoją różnorodnością i harmonią. 

Założenie ogrodu naturalnego ma ponadto wymiar proekologiczny i stanowi wsparcie dla bioróżnorodności. 

Naturalny ogród doskonale pobudza zmysły i pozwala czerpać z darów natury, takich jak smakowite owoce, pachnące kwiaty czy dobroczynne zioła.

Ogród naturalistyczny – pielęgnacja

Ogród naturalny uchodzi za łatwy w pielęgnacji. Dąży się w nim do ograniczenia ingerencji w naturę. Zwykle rezygnuje się więc z inwazyjnych i częstych zabiegów pielęgnacyjnych, takich jak przycinanie i formowanie drzew oraz krzewów, koszenie trawnika, chemiczne odchwaszczanie, grabienie liści. By jednak utrzymać rośliny w ryzach, konieczne może niekiedy ich delikatne skorygowanie. Łąkę kwietną zwykle wystarczy kosić dwa razy w roku. 

W ogrodach naturalnych oszczędnie gospodaruje się wodą – często nawadnia się go tylko w okresie suszy lub do podlewania roślin wykorzystuje jedynie wodę deszczową. Pozbywanie się wszystkich chwastów nie jest konieczne – gatunki ekspansywne można jednak usunąć w sposób mechaniczny. 

Gatunki używane w ogrodach naturalistycznych zwykle nie mają dużych wymagań. Nawożenie wykonuje się tylko w razie potrzeby, wykorzystując głównie nawozy organiczne (obornik, humus). 

Dobrze zaprojektowany ogród naturalny zachowuje równowagę dzięki swoim mieszkańcom i nie wymaga ochrony przed szkodnikami, mrozami czy chorobami. Można jednak stosować w nim środki ochrony roślin na bazie naturalnych substancji lub pułapki biologiczne.

Naturalność w projektowaniu ogrodów to nie tylko przelotna moda, ale swoisty powrót do korzeni. Zamiast bowiem wprowadzać do sztuczny ład, wystarczy zachwycić się tym, co jest tuż za rogiem.