Słoneczna i gorąca aura stwarza idealne warunki do wypoczynku na łonie natury. Niestety, bezdeszczowa pogoda stanowi spore wyzwanie dla roślin ogrodowych. W ostatnich latach coraz częstszym problemem stają się susze w ogrodzie. Jak uchronić rośliny przed niedoborami wody? Jak dbać o ogród w czasie suszy?

Jak stworzyć ogród odporny na suszę?

Zmiany klimatyczne są odczuwalne nie tylko dla nas, ale również dla roślin ogrodowych. Chociaż roczna suma opadów nie uległa w ostatnich dziesięcioleciach znaczącym zmianom, coraz częściej na całym świecie notuje się susze. Głównym ich powodem jest wzrost temperatury, który sprawia, że woda szybciej paruje. Dodatkowo część wody deszczowej pozostaje niedostępna dla roślin. Opady deszczu mają bowiem postać gwałtownych i krótkotrwałych ulew. Woda opadowa spadająca w dużej ilości w krótkim czasie nie jest w stanie wsiąknąć w podłoże. Z kolei zimy bywają zupełnie bezśnieżne, dlatego rośliny nie mogą czerpać wody z roztopów. Aby więc cieszyć się pięknymi roślinami w otoczeniu, warto pomyśleć o stworzeniu ogrodu odpornego na suszę. Oto jego najważniejsze elementy.

• Rośliny odporne na suszę

Jak radzić sobie z suszą w ogrodzie? Podstawę aranżacji naszego ogrodu powinny stanowić rośliny o niewielkich wymaganiach wodnych. Najlepiej więc wybierać gatunki pochodzące ze środowisk suchych, ciepłych lub półpustynnych (np. śródziemnomorskie, preriowe czy górskie). Również wiele gatunków rodzimych dobrze radzi sobie z okresowym niedoborem wody. Rośliny odporne na suszę zwykle mają pewne charakterystyczne cechy takie jak:

• wąskie liście,

• dobrze rozbudowany system korzeniowy,

• obecność kutneru na liściach.

Do roślin szczególnie polecanych na suche stanowiska w ogrodzie należą m.in.: juka karolińska, rozchodniki, rojniki, żagwin, floks szydlasty, lawenda wąskolistna, pragnia syberyjska, smagliczka, tamaryszek, kostrzewa, zawciąg nadmorski, sosna, orlik pospolity, macierzanka, rozmaryn, mikołajek, świerk kłujący. 

• Łąka kwietna zamiast trawnika

Trawnik w ogrodzie do prawidłowego wzrostu potrzebuje dużej ilości wody. Dzienne zapotrzebowanie traw na wodę przez większość sezonu wegetacyjnego wynosi nawet 5 l/m². W trakcie suszy i upałów może być jednak jeszcze wyższe. Z tego powodu, zamiast rozległej murawy, warto zaaranżować łąkę kwietną w ogrodzie. W przeciwieństwie do standardowego trawnika praktycznie nie wymaga ona podlewania. Trawnik w ogrodzie odpornym na suszę można też zastąpić niskimi roślinami okrywowymi.

• Zbiornik na deszczówkę w ogrodzie

W ogrodzie w czasie suszy liczy się każda kropla wody. Bardzo ważne jest więc odzyskiwanie wody opadowej. Po ulewie często spływa ona do kanalizacji lub szybko wyparowuje i nie jest w stanie przeniknąć do głębszych warstw gleby. Wodę deszczową można jednak pozyskiwać i wykorzystywać w okresach suszy. Wystarczy umieścić w ogrodzie zbiornik na deszczówkę, który pozwoli gromadzić wodę z opadów. Proste modele umieszcza się bezpośrednio po rynnami, te bardziej skomplikowane, o większej objętości, można zakopać w ziemi. 

• System automatycznego nawadniania do ogrodu

W upalne i bezdeszczowe dni rośliny ogrodowe potrzebują regularnego nawadniania. Jeśli nie możemy ich systematycznie podlewać, powinniśmy pomyśleć o zainstalowaniu systemu automatycznego nawadniania. Najlepiej wybrać system wyposażony w kroplowniki, które dostarczą wodę roślinom bezpośrednio do strefy korzeniowej. 

• Bioróżnorodność

Jak poradzić sobie z suszą w ogrodzie? W walce z niedoborem wody w ogrodzie ważną rolę odgrywa wspieranie bioróżnorodności. Lepiej więc unikać tworzenia nienaturalnych, jednorodnych kompozycji. Duża różnorodność gatunkowa roślin i aranżacja ogrodu na wzór naturalny wpłyną korzystnie na mikroklimat otoczenia, a w efekcie umożliwią zatrzymywanie większej ilości wody przez rośliny. Dobrym pomysłem może okazać się również założenie w ogrodzie oczka wodnego lub innego niewielkiego zbiornika, który zwiększy wilgotność otoczenia i przyciągnie różne gatunki zwierząt. 

Jak ograniczyć wysychanie podłoża w ogrodzie?

Kluczem do utrzymania roślin ogrodowych w czasie suszy w dobrym stanie jest odpowiednie przygotowanie podłoża. Warto zadbać o zwiększenie sorpcyjności gleby, zmniejszenie spływu powierzchniowego oraz ograniczenie parowania wody. 

Aby chronić glebę przed wysychaniem, należy wyrównać teren ogrodu. Gwałtowne spadki, wzniesienia i dołki zaburzają prawidłowy przepływ wody i sprawiają, że w jednym miejscu jest jej zbyt dużo, a w innym jej brakuje.

Jeśli podłoże w naszym ogrodzie jest nadmiernie przepuszczalne i piaszczyste, powinniśmy wymieszać je z gliną. Dodatkowo możemy wzbogacić je nawozem organicznym, który poprawi jego żyzność i zwiększy zdolność do magazynowania wody. 

Jak walczyć z suszą w ogrodzie? Kolejnym sposobem na ograniczenie wysychania podłoża w czasie suszy jest zastosowanie hydrożelu ogrodniczego. Preparat ten magazynuje wodę i uwalnia ją stopniowo, w ten sposób chroniąc rośliny przed jej okresowym niedoborem.

Bardzo ważne przy aranżowaniu ogrodu odpornego na suszę jest regularne ściółkowanie roślin. Do zabiegu tego najlepiej nadają się: kora, trociny, liście lub kompost. Gruba (3-5 cm) warstwa ściółki wokół roślin pozwoli zatrzymać więcej wilgoci w glebie w czasie suszy. 

Podlewanie ogrodu w czasie suszy

Gdy w otoczeniu brakuje wody, musi zostać ona dostarczona roślinom z zewnątrz. Podlewanie roślin w czasie suszy powinno obywać się jednak w racjonalny sposób. Aby ograniczyć straty wody, rośliny najlepiej podlewać wczesnym rankiem lub późnym wieczorem. Warto zadbać, by woda trafiła bezpośrednio do strefy korzeniowej roślin. Do podlewania zamiast węża lepiej więc użyć tradycyjnej konewki. Woda do podlewania powinna być letnia, by nie dopuścić do szoku termicznego u roślin. W czasie upałów należy szczególnie unikać moczenia liści roślin – może prowadzić ono do poparzeń słonecznych. 

Jak zwiększyć odporność roślin na suszę?

W związku z zachodzącymi zmianami klimatycznymi w walce z suszą w ogrodzie nadrzędną rolę odgrywają działania długoterminowe. Jeszcze przed nadejściem upalnych i bezdeszczowych dni, trzeba budować u roślin odporność na suszę. 

Gatunki, które stale rosną w warunkach ograniczonego dostępu do wody, znacznie lepiej radzą sobie z suszą. By więc zwiększyć odporność roślin na suszę, najlepiej nie przesadzać z ich podlewaniem. Zamiast codziennego podlewania zabieg ten warto wykonywać co kilka dni, przy użyciu większych porcji wody. W przypadku wielu bylin i krzewów wystarczy natomiast podlewanie raz w tygodniu. 

Odporność roślin na suszę uzależniona jest również od odpowiedniego nawożenia podłoża. Kluczowe znaczenie ma zasilanie roślin potasem, który reguluje gospodarkę wodną. Należy jednak unikać zbyt obfitego nawożenia. Nadmiar substancji odżywczych wpływa na osłabienie systemu korzeniowego roślin. Może też prowadzić do tzw. suszy fizjologicznej, czyli zaburzenia prawidłowego pobierania wody przez rośliny. 

Nie bez znaczenia w ochronie roślin przed suszą jest też wybór odpowiedniego stanowiska do ich uprawy. Roślin wrażliwych na niedobór wody nie należy sadzić w pełnym słońcu, gdzie podłoże szybko wysycha. Nie najlepszym wyborem będą ponadto otwarte stanowiska, gdzie często wieją wysuszające wiatry. Aby zabezpieczyć rośliny przed prażącym słońcem, można ustawić w ogrodzie ekrany cieniujące lub parawany. Osłonę przed słońcem zapewnią też wysokie drzewa rosnące w pobliżu rabat kwiatowych. 

Jeśli mamy w ogrodzie rośliny w donicach, w czasie upałów powinniśmy przestawić je w bardziej zacienione miejsce. Do uprawy roślin doniczkowych najlepiej wybierać pojemniki w jasnych kolorach odbijających światło. 

Susza a rośliny ogrodowe – o czym warto pamiętać?

Dobrze wyrośnięte i prawidłowo pielęgnowane rośliny w większości wytrzymają krótkotrwałe okresy suszy. W czasie suszy w ogrodzie musimy jednak szczególnie zatroszczyć się o rośliny młode, o płytkim systemie korzeniowym i uprawiane w donicach. Do gatunków bardzo wrażliwych na brak wody należą m.in.: hortensje, azalie, magnolie, borówki. Podczas upałów potrzebują one intensywnego nawadniania nawet 2 razy dziennie. 

W czasie gorących i suchych okresów powinniśmy zrezygnować z niektórych zabiegów pielęgnacyjnych. Lepiej wstrzymać się wtedy z przycinaniem roślin – odsłonięte części roślin mogą łatwo ulec poparzeniom. Susza w ogrodzie stanowi także przeciwwskazanie do sadzenia i przesadzania roślin. Takie warunki nie sprzyjają przyjmowaniu i ukorzenianiu się roślin. W suche i upalne dni należy ponadto ograniczyć częstotliwość koszenia trawnika. Warto kosić go też nieco wyżej niż zwykle. 

Istnieje wiele skutecznych sposobów na walkę z suszą w ogrodzie. Wdrożenie wielu z nich nie wymaga dużych nakładów, a może przynieść widoczne korzyści. Jeśli właściwie zadbamy o rośliny ogrodowe w czasie suszy, z pewnością przetrwają nawet tak trudne warunki.