Plac zabaw, miejsce do wypoczynku na świeżym powietrzu, przestrzeń do poznawania przyrody – ogród pełni szczególnie istotne funkcje w życiu dzieci. Przebywanie w przydomowym zielonym zakątku pozwala maluchom zażywać niezbędnej dawki ruchu, rozwija ciekawość świata i rozbudza fascynację naturą. Jak zaprojektować ogród bezpieczny dla dzieci? Jak sprawić, by najmłodsi amatorzy ogrodnictwa mogli czerpać mnóstwo frajdy z wizyt w ogrodzie?

Ogród bezpieczny dla dzieci – zasady aranżacji

Planując urządzenie ogrodu przyjaznego dzieciom, powinniśmy uwzględnić zarówno jego bezpieczeństwo, funkcjonalność, jak i walory edukacyjne. W odpowiednio zaaranżowanym ogrodzie rodzinnym nie może zabraknąć placu zabaw, miejsca do wypoczynku i poletka doświadczalnego. Warto wyznaczyć strefy o różnym przeznaczeniu i zadbać o ich właściwe usytuowanie. 

W ogrodzie bezpiecznym dla dzieci ważna jest odpowiednia nawierzchnia. Należy unikać kamienistego, twardego podłoża z ostrymi krawędziami, które może doprowadzić do urazów i zranień. Dużo lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie podłoża amortyzującego upadki, np. drobnoziarnistego piasku, kory czy trawy. 

Ze względu na bezpieczeństwo dziecka w ogrodzie warto zrezygnować z ogrodzenia z ostrymi elementami lub drutem kolczastym. Dobrze sprawdzi się za to pełne ogrodzenie wykonane z drewna czy betonu. Jeśli chcemy zastosować ogrodzenie ażurowe, możemy przysłonić je żywopłotem. Roślinny mur uniemożliwi dziecku wspinanie się na ogrodzenie i wkładanie rąk między jego elementy.

Nie najlepszym pomysłem jest umieszczanie w ogrodzie przyjaznym dla dziecka oczka wodnego. Zamiast niego lepiej zainwestować w niewielką fontannę, która nie będzie stwarzała dla malucha zagrożenia, a z pewnością wzbudzi jego zainteresowanie. 

Ogród bezpieczny dla dzieci powinien być ekologiczny. W miarę możliwości należy zrezygnować z używania w nim chemicznych środków ochrony roślin czy nawozów sztucznych. Wszystkie preparaty do pielęgnacji roślin i ostre narzędzia należy schować przed dziećmi. Najlepiej umieścić je w zamykanej skrzyni, schowku lub magazynie. 

Wybierając oświetlenie do ogrodu dla dzieci, powinniśmy zdecydować się na girlandy, zawieszane na dużej wysokości, lub lampy solarne, które nie wymagają montowania instalacji elektrycznej. Takie oświetlenie zmniejsza ryzyko porażenia prądem nieostrożnych maluchów.

Plac zabaw dla dzieci w ogrodzie 

Ogrodowy plac zabaw powinien być zlokalizowany z dala od ogrodzenia, w miejscu widocznym z okna i innych stref ogrodu. Najlepiej stworzyć go w miejscu częściowo zacienionym, osłoniętym przez wysokie drzewa, które można dodatkowo wykorzystać do montażu niektórych dziecięcych konstrukcji (np. mostków, domków). Plac zabaw w ogrodzie nie może sąsiadować z rabatami roślin ozdobnych – dzieci w ferworze zabawy mogłyby je łatwo zniszczyć. 

Do podstawowego wyposażenia ogrodowego placu zabaw dla dzieci należą: huśtawki, piaskownice, domki ogrodowe. Większe ogrody można dodatkowo wzbogacić trampolinami, zjeżdżalniami, urządzeniami do wspinaczki, przenośnym basenami. Wszystkie akcesoria należy ustawić w odległości minimum 1-1,5 m od siebie, urządzeń elektrycznych i roślin. Warto też pozostawić trochę wolnej przestrzeni wokół, która pozwoli dzieciom na aktywność ruchową. W przyszłości będzie mogła zostać wykorzystana do ustawienia dodatkowych dziecięcych akcesoriów. Wyposażenie placu zabaw w ogrodzie musi być stabilne, pozbawione ostrych elementów, wytrzymałe, odporne na wilgoć i promienie słoneczne. 

Rośliny bezpieczne dla dzieci w ogrodzie

Dzieci badają świat wszystkimi zmysłami. Z myślą o nich warto więc do ogrodu rodzinnego wybrać rośliny, które będą stymulować węch, wzrok, dotyk, słuch i smak. Idealne będą przede wszystkim zioła, warzywa, krzewy i drzewa owocowe. Warto uwzględnić w ogrodzie dla dzieci obecność drzew iglastych, bukszpanów, drzew liściastych i roślin bukietowych. Pozyskane z nich elementy (np. szyszki, gałązki, liście, suszone kwiaty) można wykorzystać do zajęć plastycznych i technicznych. 

W ogrodzie bezpiecznym dla dzieci należy unikać roślin z cierniami i kolcami (np. róża, robinia, śliwa tarnina, berberys, głóg), toksycznych (np. konwalia, ostróżka, oleander, bieluń, psianka pieprzowa, złotokap, wawrzynek wilczełyko, naparstnica), z trującymi owocami (np. kalina koralowa, ligustr, wiciokrzew, śnieguliczka). W przypadku alergików lepiej zrezygnować także z roślin intensywnie pylących (m.in. wierzba, olcha, topola, leszczyna, brzoza) i miododajnych, wabiących owady (np. melisa, bodziszek, niezapominajka, szałwia, kocimiętka, miodunka, orlik). Jeśli chcemy posadzić toksyczne czy cierniste rośliny, powinniśmy ulokować je w strefie niedostępnej dla dzieci (np. za ogrodzeniem), z dala od ścieżek czy placu zabaw. Również szczególnie drogie lub wrażliwe na zniszczenie okazy należy odpowiednio zabezpieczyć przed dziećmi – umieścić na podwyższeniu czy w wiszących kwietnikach. W ogrodzie przyjaznym dzieciom warto posadzić jak najwięcej roślin okrywowych – odpornych na deptanie, tj. dąbrówka rozłogowa, floks szydlasty, barwinek pospolity, karmnik ościsty. Jeśli planujemy nowe rabaty, zamiast małych sadzonek, lepiej umieścić od razu wyrośnięte okazy, które są odporniejsze na zniszczenia i bardziej widoczne dla maluchów. 

Wiele dzieci z uwagą podpatruje ogrodnicze czynności i czerpie mnóstwo radości z uczestnictwa w pracach ogrodniczych. Specjalnie dla maluchów warto wybrać rośliny łatwe w uprawie, szybko rosnące, wymagające regularnego podlewania, odporne na zniszczenia, łatwo regenerujące się, długo kwitnące i owocujące. Młodym ogrodnikom można zaoferować własną grządkę z warzywami lub skrzynkę do uprawy owoców czy ziół. Dzieci w ogrodzie z powodzeniem mogą pielęgnować rzodkiewkę, sałatę, truskawkę, poziomkę, pomidor, słonecznik, bazylię, miętę. Jadalne rośliny warto wykorzystać do wspólnego gotowania wraz z maluchami.

Dzieci w ogrodzie – nauka i zabawa

Dzieciństwo to nie tylko czas beztroskiej zabawy, ale także intensywnego poznawania świata. Ogród dziecięcy to idealne miejsce do przeprowadzania żywych lekcji przyrody i budzenia u maluchów troski o naturę. W ogrodzie dla dzieci nie może zabraknąć karmników, budek lęgowych i pojników dla ptaków, schronień dla jeży czy hoteli dla owadów. Dadzą one dziecku możliwość obserwowania z bliska życia różnorodnych stworzeń. W ogrodzie edukacyjnym dla dzieci warto też wydzielić przestrzeń warsztatową do zajęć plastycznych, technicznych czy eksperymentów biologicznych. 

Dzieci powinny dysponować własnymi, dostosowanymi do ich wieku i siły, narzędziami ogrodniczymi. Dla maluchów odpowiednie będą niewielkie plastikowe konewki czy łopatki. Dzieci mogą pomagać w prostych pracach ogrodniczych, niewymagających dużej siły fizycznej, np. sianiu i podlewaniu roślin, pieleniu chwastów, grabieniu liści.

W ogrodzie przyjaznym dla dzieci powinna znaleźć się strefa jadalna ze stołem, w której będzie można przyrządzić przekąski z pozyskanych plonów. Przyda się także kran, który ułatwi zachowanie odpowiedniej higieny w czasie przygotowywania lub jedzenia posiłków.

  
Ogród przyjazny dzieciom mogą uatrakcyjnić figury ogrodowe, wiatraczki czy dzwonki poruszające się na wietrze. Aby stworzyć w dziecięcym ogrodzie baśniową scenerię, można umieścić w nim rośliny o nietypowych kwiatach (np. dzwonki, magnolie), liściach (np. paprocie) czy owocach (np. dynie).