Przyciągają wzrok i wnoszą do otoczenia mnóstwo barw – rabaty kwiatowe to najbardziej dekoracyjny element ogrodu. Odpowiednio zaprojektowane mogą wspaniale podkreślić unikalny charakter naszego ogrodu i dodać mu wyrazistości. Jak krok po kroku założyć rabatę kwiatową? W jaki sposób zaprojektować rabatę w ogrodzie, by przez długi czas cieszyć z pięknie kwitnących roślin?
Rabaty kwiatowe w różnych stylach
Piękne rabaty kwiatowe są uniwersalnym elementem ogrodowego krajobrazu. Można dopasować je niemal do każdego stylu. Wielobarwne rabaty kwiatowe przy domu są integralną częścią ogrodów w stylu wiejskim (rustykalnym), naturalistycznym i angielskim. W ogrodach formalnych (francuskich) rabaty kwiatowe często przybierają formę jednobarwnych dywanów kwiatowych, o ściśle wyznaczonych granicach. Nowoczesne rabaty kwiatowe komponowane są zwykle z bylin, które często tworzą pojedyncze akcenty barwne. Na charakter rabat duży wpływ ma też dobór roślin. W ogrodach wiejskich stosuje się kwiaty polne (np. maki, rudbekie, krwawniki, chabry, dziurawce, rumianki, słoneczniki), w śródziemnomorskich – intensywnie pachnące (np. lawendy, róże, szałwie, oleandry, hortensje), w egzotycznych – o nietypowych kształtach i okazałych liściach (np. fuksje, niecierpki, werbeny). Rabaty angielskie zdobią przede wszystkim róże i kwitnące byliny. Styl rabaty kwiatowej można dodatkowo podkreślić odpowiednimi dekoracjami.
Rodzaje rabat kwiatowych w ogrodzie
W zależności od rodzaju i kolorystyki roślinności, formy oraz sposobu kompozycji wyróżnić można:
- rabaty wieloletnie – składają się z różnych gatunków roślin wieloletnich. Zachowują ozdobny charakter przez wiele lat. Nie wymagają corocznej aranżacji od nowa.
- rabaty sezonowe – komponuje się je z roślin kwitnących o tej samej porze roku. Wyróżnić można rabaty wiosenne (złożone m.in. z bratków, tulipanów, narcyzów, hiacyntów, krokusów), letnie (złożone z np. begonii, słoneczników, dalii, werben) i jesienne (złożone z wrzosów, astrów, chryzantem). Po zakończeniu sezonu rabaty mogą być zaaranżowane ponownie i zdobić ogród przez kolejną porę roku.
- rabaty jednoroczne – są aranżowane wyłącznie z roślin jednorocznych. Co roku konieczne jest ich zakładanie od nowa.
- rabaty całoroczne – komponowane są z gatunków o różnym czasie kwitnienie. Zachowują dekoracyjny charaktery przez cały sezon.
- rabaty wielogatunkowe (mieszane) – najbardziej uniwersalny rodzaj rabat kwiatowych. Tworzy się je z wielu gatunków roślin jednorocznych i wieloletnich, które różnią się kolorami, fakturami, wielkościami.
- rabaty jednogatunkowe – do ich aranżacji wykorzystuje się wyłącznie rośliny jednego gatunku. Używane mogą być ich różne odmiany barwne.
- rabaty skalne i żwirowe – tworzone są na skalistym podłożu. Charakterystyczne dla nich są niskie, rozrastające się rośliny skalne, wkomponowane między kamienie, żwir i skały. Rabaty kwiatowe z kamieniami są idealne do ogrodów w stylu śródziemnomorskim czy japońskim.
- rabaty modułowe – tworzone są na zasadzie powtórzenia sekwencji roślin. Rabaty tego typu można podzielić osią symetrii. Najlepiej prezentują w dużych ogrodach, w stylu formalnym.
- rabaty piętrowe – złożone są z różnych poziomów, projektowane na skarpach i wzniesieniach. Rabaty kwiatowe na skarpie optycznie powiększają ogród. Najwyższe rośliny sadzone są na szycie, a najniższe na dolnym piętrze.
- rabaty formalne – wyróżniają się prostym, geometrycznym kształtem. Rabaty formalne przybierają kształt prostokątów lub kwadratów. Nasadzenia projektowane są symetrycznie. Wykorzystuje się niewiele gatunków roślin o regularnym pokroju, w jednym odcieniu kolorystycznym. Charakterystyczne dla ogrodów w stylu francuskim.
- rabaty nieformalne – cechuje je nieregularny falisty, zygzakowaty czy łukowaty kształt. Dają wrażenie naturalności. Często kompozycje rabaty kwiatowej oparte są na wielu gatunkach, o różnych, rozmiarach i kolorach. Są typowe dla ogrodów w stylu wiejskim i naturalistycznym.
- rabaty wyspowe – zwykle tworzone są na trawniku. Rabaty kwiatowe na trawniku najczęściej mają kształt okrągły, owalny lub kwadratowy. W centrum okrągłej rabaty kwiatowej znajduje się punkt skupiający uwagę, a najniższa roślinność tworzy obrzeża. Mogą mieć zarówno charakter formalny, jak i nieformalny. Są elementem dekoracyjnym. W zależności od charakteru dobrze prezentują się w ogrodach francuskich czy wiejskich.
- rabaty graniczne – tworzy się je w pobliżu ogrodzenia, muru lub żywopłotu. Są widoczne tylko z jednej strony. Mają charakterystyczny układ warstwowy – wyższe rośliny znajdują się tyłu, a niższe z przodu.
- rabaty podwyższone – tworzone są ponad poziomem podłoża, w obramowaniu z desek, cegieł, czy kamieni. Rabaty kwiatowe na podwyższeniu pozwalają wyeksponować rośliny i maksymalnie wykorzystać wolną przestrzeń. Polecane do ogrodów o słabym podłożu lub małej powierzchni. Rabaty kwiatowe podwyższone, tworzone w beczkach, taczkach czy oponach, pasują idealnie do ogrodu w stylu wiejskim.
- rabaty jednokolorowe – składają się z wielu gatunków roślin kwitnących na ten sam kolor, w różnych odcieniach. Stanowią atrybut ogrodów utrzymanych w określonej kolorystyce, np. białych, purpurowych, srebrnych.
- rabaty wielokolorowe – złożone są z roślin jednego lub wielu gatunków kwitnących na różne kolory. Świetnie prezentują się w ogrodach wiejskich, naturalistycznych, nieformalnych, angielskich.
Zakładanie rabat kwiatowych w ogrodzie
Jak tworzyć rabaty kwiatowe w ogrodzie? Zakładanie rabaty kwiatowej warto rozpocząć od stworzenia projektu. Rabatę możemy założyć w dowolnym miejscu ogrodu. Jeśli zależy nam, by pełniła funkcję dekoracji, najlepiej usytuować ją w reprezentacyjnej frontowej części ogrodu, przed wejściem do domu. Przydomowe rabaty kwiatowe bardzo dobrze prezentują się również wzdłuż ścieżek, przy ogrodzeniu i ścianach domu. Projektując rabatę kwiatową, musimy zadbać o odpowiedni dobór roślin. Gatunki należy dopasować do stanowiska, rodzaju gleby, poziomu nasłonecznienia. Warto sadzić na rabacie kwiaty o zbliżonych wymaganiach siedliskowych i pielęgnacyjnych. Nie należy łączyć gatunków silnie rosnących z wolno rosnącymi.
Całoroczną rabatę kwiatową najlepiej zakładać wczesną wiosną (marzec-kwiecień) lub jesienią (wrzesień). Podłoże pod rabatę należy dokładnie przekopać, usuwając przy tym darń, chwasty, korzenie i kamienie. Glebę warto użyźnić za pomocą nawozu wieloskładnikowego lub humusu. Należy pamiętać też o odpowiednim zmodyfikowaniu odczynu podłoża – w zależności od preferencji roślin – można dodać do niego torfu czy dolomitu. Na zakończenie podłoże należy wyrównać.
Aby ograniczyć rozrastanie się chwastów, na rabatach kwiatowych można stosować agrowłókninę. Dobrze sprawdzi się ona w przypadku rabat żwirowych czy zlokalizowanych na skarpach. Lepiej natomiast z niej zrezygnować w przypadku rabat bylinowych z roślinami zadarniającymi – nie będą mogły swobodnie się rozrastać. Aby ograniczyć wysychanie podłoża i wzrost chwastów przydomowe rabaty kwiatowe można też ściółkować korą.
Przed zasadzeniem roślin powinniśmy je rozstawić w donicach na wyznaczonych miejscach – pozwoli to zmodyfikować plan rabaty kwiatowej w razie potrzeby. Szersze fragmenty podłoża (3 m) można wykorzystać do stworzenia rabat wielogatunkowych, węższe (1 m) – jednogatunkowych. Małe rabaty kwiatowe warto obsadzić roślinami nisko rosnącymi. Rośliny najlepiej sadzić w grupach, tworząc z nich plamy kolorystyczne. Rośliny nie powinny się wzajemnie zasłaniać – zwykle najlepiej zachować układ piętrowy. Należy uwzględnić odstęp między roślinami, by mogły się swobodnie rozrastać. Na 1 m2 powinno przypadać około 1-3 sztuk dużych roślin, 5-7 sztuk średnich roślin lub 10-15 sztuk małych roślin. Dobór kolorów i rozmieszczenie roślin uzależnione są od stylu ogrodu. Na uniwersalnych rabatach kwiatowych najlepiej określić jeden kolor bazowy i dwa uzupełniające. W małych ogrodach warto wykorzystywać rośliny o chłodnych barwach (niebieskie, białe, fioletowe), które optycznie powiększą przestrzeń. Aby przyciągnąć wzrok, w centrum rabaty czy na przecięciu osi widokowych, warto usytuować rośliny o silnych barwach – czerwone, żółte, pomarańczowe. Jako tło na rabatach kwiatowych doskonale sprawdzą się białe, szare czy zielone elementy.
Na wygląd rabaty kwiatowej w ogrodzie spory wpływ mają zastosowane dodatki. Rabaty można oddzielić za pomocą murku, ogrodzenia, obrzeża, palisady. Na obwódki nadają się też niskie krzewy (np. bukszpany) czy kwiaty (np. aksamitki, begonie, fiołki trójbarwne, niecierpki). Ułatwią one nadanie rabatom odpowiedniego kształtu. Dodatki warto dobrać do charakteru ogrodu – w stylu rustykalnym możemy wykorzystać drewniane, wiklinowe czy ceglane akcesoria, a w ogrodach śródziemnomorskich kamienne dekoracje. Wygląd rabaty kwiatowej na działce mogą urozmaicić rzeźby ogrodowe lub oświetlenie wkomponowane między rośliny.
Pielęgnacja rabat kwiatowych w ogrodzie
Aby rabata kwiatowa zachowała dekoracyjny charakter przez cały sezon, należy zadbać o jej właściwą pielęgnację. W przypadku rabat kwiatowych jednorocznych zwykle wystarczy ograniczyć się do regularnego podlewania roślin i usuwania chwastów. Rabaty kwiatowe wieloletnie, są nieco bardziej pracochłonne w utrzymaniu. Wiosną należy zasilać rośliny nawozami. Warto wtedy również uporządkować rabatę – usunąć część okazów zagłuszających mniejszą roślinność, dosadzić nowe rośliny, przesadzić te już rosnące, wyrównać krawędzie, usunąć zniszczone pędy, dosypać ściółki. Po przekwitnięciu należy przyciąć pędy lub usunąć kwiatostany. Dobrą porą na modernizację rabaty kwiatowej wieloletniej jest jesień. Wrażliwe na mrozy rośliny przed nastaniem zimy należy odpowiednio zabezpieczyć – okryć włókniną lub gałązkami drzew iglastych. Co kilka lat warto dokonać gruntownych porządków i zmian na rabacie – odmłodzić roślinne okazy czy zmienić lokalizację roślin. Wtedy na pewno rabata kwiatowa będzie cieszyć nasz wzrok przez wiele lat.
