Trawa na dachu zamiast blaszanej dachówki? Własna zielona oaza w centrum wielkiego miasta? Aby cieszyć się wymarzonym trawnikiem, nie trzeba wcale dysponować wielką przestrzenią. Do założenia trawnika na dachu i w ogrodzie niezbędne jest jednak odpowiednie podłoże. Czym wyróżnia się substrat trawnikowy i jak go stosować?

Zielony dach – zalety

Zielone dachy, czyli tereny zieleni zakładane na dachach budynków, często kojarzone są z nowoczesnym budownictwem. W rzeczywistości idea zazieleniania dachów budynków nie jest jednak wcale nowa. Historia zielonych dachów sięga już starożytności, a za pierwsze tego typu tereny zieleni uznawane są wiszące ogrody babilońskie. W czasach współczesnych zielone dachy zyskały szczególną popularność w krajach skandynawskich. 

W Norwegii dachy pokryte darnią są niemal standardem. Trawniki na dachu w krajach obdarzonych surowym klimatem pełnią przede wszystkim funkcje praktyczne – zapewniają budynkom izolację termiczną, ochronę przed wiatrem i śniegiem. W innych państwach europejskich idea tworzenia zielonych dachów rozpowszechniła się w związku ze zmianami klimatycznymi i rosnącą potrzebą ochrony środowiska. 

Zgodnie z prawem budowlanym inwestorzy są zobowiązani pozostawić odpowiednią powierzchnię biologicznie czynną na terenie działki. Zwłaszcza w wielkich miastach, gdzie trudno znaleźć miejsce na tradycyjny trawnik czy ogród, jako tereny biologicznie czynne wykorzystywane są zielone dachy. 

Ogród na dachu może pełnić jednak nie tylko funkcje ekologiczne. Często jest dodatkową ozdobą okolicy, wpływa korzystnie na warunki panujące w budynkach i komfort życia mieszkańców. Niektóre zielone dachy z powodzeniem zastępują tradycyjne parki – służąc do rekreacji, wypoczynku i spotkań towarzyskich. 

Jakie rośliny można posadzić na dachu? Tereny zieleni zakładane na dachach mogą mieć różne formy. Ze względu na rodzaj sadzonej roślinności i użytkowość wyróżnia się zielone dachy ekstensywne i intensywne. 

Na dachach ekstensywnych wykorzystuje się przede wszystkim gatunki odporne na ekstremalne warunki środowiskowe, niewymagające skomplikowanej pielęgnacji. Do popularnych roślin ekstensywnych należą m.in.: rozchodniki, rojniki, mchy i łatwe w uprawie byliny. 

Ogród na dachu nie musi jednak ograniczać się do roślinności sucholubnej. Zielone dachy intensywne są równie efektowne jak tradycyjne ogrody. Obsadza się je różnymi roślinami: bylinami, roślinami cebulowymi, drzewami, krzewami. Dodatkowo w takich ogrodach często tworzy się trawniki oraz aranżuje strefę do wypoczynku i rekreacji. 

Jak założyć trawnik na dachu?

Projekt zielonego dachu musi być dopasowany do konstrukcji budynku i jego maksymalnego obciążenia. Konstrukcja zielonego dachu składa się z kilku warstw:

• warstwy hydroizolacyjnej,
• warstwy termoizolacyjnej,
• warstwy zabezpieczającej,
• warstwy drenażowej,
• warstwy filtrującej,
• warstwy roślin. 

Należy pamiętać, że założenie trawnika na dachu jest procesem dość skomplikowanym i kosztownym. Aby trawa mogła się prawidłowo rozwijać, niezbędne jest zapewnienie jej specjalnego podłoża wegetacyjnego. Trawa, podobnie jak inne rośliny intensywne, wymaga też starannej pielęgnacji. Konieczne jest jej regularne nawadnianie, nawożenie i koszenie. Założenie trawnika na dachu wiąże się również z koniecznością montażu systemu automatycznego nawadniania. 

Substrat trawnikowy – cechy i stosowanie

Do uprawy roślin na dachach zielonych należy stosować specjalne mieszanki mineralno-organiczne, które zapewnią roślinom odpowiednie warunki do ukorzenienia się i wegetacji. Podłoża używane na zielonych dachach muszą spełniać szereg wymagań dotyczących m.in.: stopnia osiadania, wodoprzepuszczalności, odporności na ogień, wiatr, zawartości składników organicznych, pojemności wodnej i powietrznej. Dodatkowo substraty dachowe powinny być dopasowane do uprawianej roślinności. 

Substrat trawnikowy przeznaczony jest do zakładania trawników na zielonych dachach. Stosuje się go jako warstwę wierzchnią w połączeniu z substratami dachowymi intensywnymi. W skład substratu wchodzi kompost, torf, piasek płukany i tuf wulkaniczny. Substrat trawnikowy na dach wyróżnia się pH 5,8-7,2, dużą maksymalną pojemnością wodną (powyżej 60%) i wysoką zawartością składników organicznych (powyżej 50%). Dzięki temu wspomaga rozwój i wegetację traw oraz ułatwia utrzymanie pięknego i zdrowego trawnika. 

Podłoże pod trawnik ma drobną granulację (0-8 mm), co ułatwia wykonywanie późniejszych zabiegów pielęgnacyjnych (np. koszenie). Z substratu trawnikowego zwykle tworzy się warstwę o grubości 2-2,5 cm 

Substrat trawnikowy, przy prawidłowym składowaniu i stosowaniu, zachowuje swoje właściwości fizyczne i stabilny skład chemiczny przez minimum 60 miesięcy. Podłoże pod trawnik należy jednak przechowywać w miejscu odpowiednio oczyszczonym i zabezpieczonym przed wilgocią. Substrat powinien być składowany na powierzchni utwardzonej zapewniającej odpływ wody lub na materiale zabezpieczającym (np. geowłókninie). Po dostarczeniu podłoże powinno zostać rozłożone w ciągu 24 godzin. 

Substrat trawnikowy – zastosowanie w ogrodzie 

Kiedy warto zastosować substrat trawnikowy w ogrodzie? Substrat trawnikowy może być bardzo przydatny w przypadku zakładania trawników lub ich renowacji. Nadaje się do stosowania zarówno w przypadku trawników z rolki, jak i z siewu. Dzięki niemu można poprawić właściwości podłoża pod trawnik, co ma decydujący wpływ na późniejszy rozwój i wegetację traw. Substrat pod trawnik jest szczególnie pomocny, jeśli ziemia w ogrodzie jest mało urodzajna, ciężka i uboga w substancje organiczne. 

Substrat trawnikowy poprawia strukturę gleby. Umożliwia rozluźnienie gleb ciężkich, zbitych i gliniastych, zapewniając odpowiedni przepływ powietrza. Pomaga też dostosować pH do wymagań traw. Dodatkowo substrat trawnikowy wzbogaca podłoże w substancje organiczne niezbędne do prawidłowego rozwoju trawnika. Podłoże tego typu można ponadto wykorzystać do przykrycia już wysianych nasion, aby zabezpieczyć je przed wysychaniem i wywiewaniem. 

Odpowiednie podłoże to klucz do stworzenia efektownego trawnika – zarówno na zielonym dachu, jak i w ogrodzie. Dobrej jakości substrat trawnikowy z pewnością pomoże nam zrealizować marzenie o efektownej murawie.