Żyzne podłoże o odpowiedniej strukturze to podstawa do prawidłowego wzrostu i rozwoju roślin ogrodowych. Stan roślin w naszym ogrodzie ostatnio uległ pogorszeniu? A może chcemy przygotować podłoże pod nowe nasadzenia? Sięgnijmy po torf, który może pełnić zarówno funkcję podłoża, jak i wartościowego nawozu. Podpowiadamy, jak stosować torf w ogrodzie. 

Czym jest torf?

Torf jest skałą osadową, powstająca z częściowo obumarłych szczątków roślinnych i humusu, w warunkach wysokiej wilgotności, przy ograniczonym dostępie do tlenu. Dokładny skład i właściwości torfu uzależnione są od miejsca jego wydobycia, szaty roślinnej i wód zasilających torfowisko. 

Torf powstaje z roślin bagiennych, takich jak mech torfowiec i inne mchy, borówka bagienna, modrzewnica, wełnianka, turzyce. W skład torfu wchodzą zarówno substancje organiczne, jak i nieorganiczne. Do najważniejszych jego składników należą: kwasy huminowe, bituminy, lignina, celuloza, krzemionka, żelazo, wapń, krzem. Choć torf powszechnie uznawany jest za kwaśne podłoże, jego odczyn może być również obojętny, a nawet zasadowy. W zależności od warunków panujących na torfowisku wyróżnia się trzy rodzaje torfu:

• – torf wysoki – powstaje na obszarach zalewanych przez wodę ubogą w substancje mineralne. Wyróżnia się ciemnobrązową barwą, luźną strukturą, bardzo kwaśnym odczynem (pH 2,5-4,5) i wysoką pojemnością wodną i powietrzną. Ze względu na najlepsze właściwości znajduje szerokie zastosowanie w ogrodnictwie. Wydobywa się go głównie z torfowisk zasilanych opadami deszczu. W handlu jest dostępny w formie kwaśnej i odkwaszonej. 
• – torf przejściowy – łączy właściwości torfu niskiego i wysokiego. Wykazuje cechy pośrednie między jednym i drugim rodzajem. Ma lekko kwaśny odczyn. Powstaje, gdy torfowisko przestaje być zasilane przez wodę i zmienia się jego skład roślinny. Może być używany do zakwaszania podłoża. 
• – torf niski – powstaje w miejscach stałego przepływu wody – silnie napowietrzonej i bogatej w składniki mineralne. Ma czarny kolor i pH zbliżone do obojętnego lub lekko zasadowego. W jego strukturze nie ma tylu nierozłożonych szczątków, co w torfie wysokim. Torf niski uznawany jest za podłoże gorszej jakości niż torf wysoki. Ma mniejsze właściwości absorpcyjne. Jest za to łatwiej dostępny. Wydobywa się go z dolin rzecznych i terenów zalewowych. Torf niski nie jest polecany do stosowania jako główne podłoże. Zwykle stosuje się go jako składnik mieszanek, np. w połączeniu z torfem wysokim do poprawiania struktury piaszczystego podłoża. Często torf niski odznacza się wysokim zasoleniem, co znacznie ogranicza możliwość jego wykorzystania. 

Torf ogrodniczy w sprzedaży dostępny jest zwykle w postaci substratów torfowych. Tworzy się je z torfu wysokiego i niskiego, po odkwaszeniu kredą i dodaniu składników poprawiających właściwości podłoża, np. hydrożelu, perlitu, kompostu, piasku. 

Torf odkwaszony ma odczyn około 5-5-6,5. Znajduje uniwersalne zastosowanie w ogrodzie. Może być stosowany do uprawy większości roślin ogrodowych i domowych – do wysiewu, ukorzeniania sadzonek, tworzenia rozsady, przesadzania. Nadaje się również jako podłoże do trawników. 

Torf kwaśny jest natomiast wykorzystywany do zakwaszania podłoża dla roślin kwasolubnych takich jak np. wrzosy, borówki, azalie czy rośliny iglaste. 

Poza ogrodnictwem torf wykorzystywany jest jako materiał opałowy. Znajduje ponadto zastosowanie w medycynie i odnowie biologicznej, służąc do kąpieli borowinowych. 

Skąd pozyskuje się torf?

   

Źródłem torfu są torfowiska, czyli stale podmokłe obszary, wyróżniające się specyficzną roślinnością bagienną i bagienno-łąkową. W Polsce torfowiska znajdują się głównie w północnej i północno-zachodniej części kraju. Na wydobycie torfu niezbędne jest uzyskanie odpowiedniego zezwolenia. Torf ogrodniczy pozyskiwany jest metodą powierzchniową polegającą na wydobywaniu warstwami, aż do całkowitej eksploatacji złoża. 

Torf do ogrodu jest łatwo dostępny w sklepach. Ważne jest jednak, by zawsze pozyskiwać go ze sprawdzonych źródeł. Zdarza się bowiem, że torf jest zanieczyszczony chwastami lub wydobyty z wierzchnich warstwy ziemi. Rodzaj torfu zawsze należy dostosować do swoich potrzeb. Kupując torf do ogrodu, powinniśmy zwrócić uwagę również na jego kolor. Wbrew pozorom – im ciemniejszy, tym mniej cennych substancji zawiera. 

Jak wykorzystać torf w ogrodzie?

Torf w ogrodzie jest podłożem całkowicie naturalnym, bogatym w substancje organiczne, a przy tym korzystnie wpływającym na cechy ziemi (przepuszczalność, żyzność, napowietrzenie, nawodnienie). Dodatkowo wyróżnia się wysoką zdolnością do zatrzymywania wody. Torf ogrodniczy jest szeroko stosowany w uprawie roślin. Jest podstawowym składnikiem wielu podłoży ogrodniczych. Jak stosować torf w ogrodzie? Podpowiadamy. 

•  – Przygotowanie podłoża dla roślin kwasolubnych

Torf kwaśny w ogrodzie pomoże nam stworzyć dogodne warunki do rozwoju roślin kwasolubnych i iglaków. Aby zakwasić ziemię, można ściółkować torfem rośliny kwasolubne lub przekopać ziemię z torfem. Torf warto też wysypać w wykopie, w którym chcemy posadzić roślinę. 

• – Ściółkowanie roślin

Torf do ogrodu to doskonały naturalny materiał do ściółkowania roślin i kopczykowania. Aby ograniczyć wysychanie gleby, można wysypać go wokół roślin. Przed nastaniem mrozów z torfu warto stworzyć natomiast kopczyki, które uchronią korzenie przed działaniem niskich temperatur. Do ściółkowania najlepiej nadaje się torf odkwaszony. Dobrym pomysłem jest też zastosowanie torfu w ogrodzie w połączeniu z innymi podłożami. Ściółka z torfu wpływa korzystnie na właściwości gleby – zdolność do magazynowania wody i składników pokarmowych. 

• – Poprawa struktury podłoża

Torf w ogrodzie warto wykorzystać, by poprawić właściwości i strukturę podłoża. Wpłynie on korzystnie na strukturę zarówno gleb gliniastych (rozluźni je, zwiększy ich przepuszczalność i napowietrzy), jak i piaszczystych (zwiększy ich żyzność i zdolność do zatrzymywania substancji odżywczych). Aby poprawić strukturę podłoża, można przekopać torf z ziemią. 

• – Torf pod trawnik

Jak jeszcze wykorzystać torf w ogrodzie? Torf może nam posłużyć do przygotowania podłoża pod trawnik lub jego późniejszej regeneracji. Jeśli ziemia w naszym ogrodzie jest zbyt zasadowa, możemy dodać do niej trochę torfu. Torf pomoże także w odbudowie trawnika po zimie, jeśli wysypiemy nim powstałe ubytki. 

• – Torf do przechowywania bulw i cebul

Aby zabezpieczyć przechowywane bulwy i cebulki roślin przed wysychaniem, warto przysypać je torfem. 

• – Torf jako nawóz

Torf w ogrodzie możemy stosować również jako nawóz. Dostarczy on roślinom cennych substancji organicznych. Torf jako nawóz stosuje się po wymieszaniu z ziemią w  ilości 5-10 kg/m2. Rozkład torfu następuje bardzo powoli, dzięki czemu zasila on glebę przez długi czas. Z torfu można też łatwo przygotować kompost. Nawóz torfowy polecany jest m.in. do stosowania w warzywniku. 

• – Doniczki torfowe

Z torfu wytwarzane są doniczki. Torfowe pojemniki są idealne do stworzenia rozsady warzyw czy ukorzeniania sadzonek. Rośliny posadzone w takich doniczkach można później od razu umieścić w ziemi, dzięki czemu nie trzeba przesadzać delikatnych okazów, narażając ich na zniszczenie. Torfowe doniczki ulegają naturalnemu rozkładowi i w ten sposób użyźniają podłoże, zapewniając roślinom zdrowy start. 

• – Torf w oczku wodnym

Torf znajduje zastosowanie również w oczku wodnym. Umieszczony w filtrze  zmiękcza i zakwasza wodę. Kwaśny torf przyda się także, jeśli nasze oczko zaatakowały glony. Zawarte w nim kwasy humusowe pomogą uporać się z problemem.

Torf to jedno z najcenniejszych podłoży ogrodniczych. Warto wykorzystać jego szczególne właściwości w swoim ogrodzie.