Natura sama w sobie jest najlepszym regulatorem ekosystemu. O zgubnych skutkach betonowania każdego skrawka wolnej przestrzeni miejskiej wielokrotnie przekonał się chociażby Kraków, którego mieszkańcy latem muszą walczyć z podtopieniami po każdej większej ulewie. Na szczęście, otaczająca nas przestrzeń wcale nie musi być naznaczona piętnem betonozy. Jak więc przywrócić miastu zieleń?

Betonoza – choroba zakaźna miast

Betonoza to neologizm oznaczający współczesną “chorobę zakaźną”, która toczy tkankę miejską niczym zjadliwy wirus. Objawy zaczynają się niewinnie – od wycinki kolejnych drzew, regulowania rzek i potoków w wąskie przepusty, jednak rozwój choroby jest gwałtowny i nieunikniony.

Fala betonowania przybiera postać tsunami, obejmując swoim zasięgiem likwidację parków, ogrodów i trawników – na ich miejscu powstają natomiast zbudowane z cegły i betonu molochy – biurowce, galerie handlowe i wielkie ogrodzone osiedla mieszkalne. Tylko czy aby na pewno chcemy żyć w takim środowisku?

Jak przywrócić zieleń w miastach?

Inicjatywa przywracania zieleni w miastach opiera się na idei zrównoważonego rozwoju, zakładającej równowagę i umiar w korzystaniu z zasobów naturalnych planety. Równocześnie, zgodnie z tzw. “hipotezą Gai”, Ziemia obraca się przeciwko organizmom, które działają na jej szkodę – jeżeli zatem człowiek nie pohamuje się w swoich zapędach, to jego los jako gatunku może być marny.

Nasz kraj nie stoi jeszcze na straconej pozycji. Znana jest anegdota, mówiąca o wizycie japońskiej delegacji w Warszawie – Japończycy zachwycali się dziewiczym pięknem brzegu Wisły w centrum miasta, pytając stołecznych władz w jaki sposób osiągnęli taki poziom obecności naturalnej przyrody. “Nic nie robiliśmy” – usłyszeli w odpowiedzi.

Niestety, z biegiem lat również stolica Polski w wielu aspektach poszła drogą betonozy, czego przykładem jest stopniowe wylewanie żelbetu na zachodnim brzegu Wisły…

Funkcje zieleni miejskiej

Zieleń pełni wszechstronne funkcje w ekosystemie miasta:

–        w sposób naturalny reguluje temperaturę i wilgotność,

–        oczyszcza powietrze z dwutlenku węgla,

–        pochłania część hałasu i zanieczyszczeń,

–        zapewnia równowagę w gospodarce wodnej,

–        pozytywnie wpływa na estetykę przestrzeni miejskiej.

Najbardziej zielone miasta świata

Potrzeba wiele determinacji, aby usługi ogrodnicze w Krakowie, Warszawie i innych polskich miastach nie ograniczały się do wycinki drzew. Za wzór do naśladowania powinien służyć Wiedeń, cieszący się mianem najbardziej zielonego miasta na świecie. Wśród czołówki metropolii najbardziej przyjaznych zieleni wymienia się także Monachium, Madryt, Lizbonę, Amsterdam i Waszyngton.

Jak dbać o zieleń miejską? Austriacy wypracowali sprawdzony model rozwiązań:

–        sprawna komunikacja miejska zniechęca do korzystania z własnego samochodu,

–        połowę powierzchni miasta zajmują parki, trawniki i inne tereny zielone,

–        skuteczne segregowanie odpadów i energia ze źródeł odnawialnych,

–        wysoka jakość powietrza,

–        niskie zużycie wody w przeliczeniu na mieszkańca.

Najbardziej zanieczyszczone miasta świata

Wielokrotnie wspominany tutaj Kraków stanowi przykład tego, jak nie należy prowadzić polityki urbanistycznej. Ogromne inwestycje lokalnych deweloperów pokrywają żelbetem coraz większe połacie terenu, wkraczając na tereny zielone oraz osiedla domków jednorodzinnych. Niekontrolowana zabudowa miejska zatamowała naturalne kanały “przewietrzania” miasta, tj. Czyżyny i Prokocim. Sytuacji nie poprawia także sąsiedztwo kombinatu metalurgicznego w Nowej Hucie.

W rezultacie, dawna siedziba królów Polski zmaga się z sezonowymi podtopieniami, smogiem oraz jakością powietrza plasującą Kraków wysoko w niechlubnym rankingu najbardziej zanieczyszczonych miast świata, tuż obok Delhi, Dżakarty, Mexico City oraz Bangkoku…

Iskierka nadziei w Krakowie

   

Iskierkę nadziei może stanowić los starej zajezdni MPK w krakowskich Czyżynach. Blisko 3 hektary betonowego koszmaru, profesjonalne usługi ogrodnicze w Krakowie zamieniły w przestrzeń ciszy i relaksu. Posadzonych zostało ponad 250 drzew i aż 14 tysięcy innych roślin. Całość została uzupełniona o plac zabaw, ściankę wspinaczkową, boiska do gry w koszykówkę oraz miejsca, gdzie można zorganizować piknik.

Jak dołączyć do czołówki?

Potrzebujemy znacznie więcej tego rodzaju inicjatyw, po to aby w międzynarodowych rankingach wyrwać się z niechlubnych czarnych list, a dołączyć do czołówki pozytywnej. W końcu nawet geograficznie bliżej nam do Wiednia niż do Dżakarty.