Zimą, gdy rośliny przykryte są grubą warstwą śnieżnego puchu, trudno nie tęsknić za otoczeniem zieleni i spędzaniem czasu w ogrodzie. Mroźna aura nie zachęca jednak do przesiadywania w altanie czy na tarasie. Zimą nie trzeba jednak zamykać się w czterech ścianach. Idealną propozycją dla miłośników roślin, poszukujących przytulnego miejsca do wypoczynku, jest ogród zimowy. Podpowiadamy, jak założyć i zaaranżować ogród zimowy.

Ogród zimowy – co to takiego?

Ogród zimowy to specjalnie wydzielona, przeszklona i zadaszona przestrzeń zlokalizowana najczęściej przy ścianie budynku. Tego typu konstrukcja opiera się na szkielecie ze stali, drewna, aluminium lub PCV. Może przybierać różne formy – choć najpopularniejsze są prostokątne ogrody zimowe. Ogrodu zimowego nie należy mylić z oranżerią, która jest odrębnym, samodzielnym budynkiem w ogrodzie, służącym głównie do hodowli roślin.

Ogrody zimowe wznoszone były już w starożytnym Rzymie. Choć na przestrzeni wieków ich budowa znacznie ewoluowała, podstawowe funkcje pozostały niezmienne. Obecnie przeżywają one swoisty renesans związany z dynamicznym rozwojem budownictwa energooszczędnego i rosnącą świadomością ekologiczną. Ogrody zimowe budowane są przede wszystkim w krajach o surowym klimacie, gdzie ludziom doskwiera jesienno-zimowy chłód i niedobór słońca. 

Ogród zimowy stanowi część domu – rozszerza jego przestrzeń i pełni funkcję dodatkowego pomieszczenia. Zapewnia ludziom i roślinom izolację przed niekorzystnymi czynnikami środowiskowymi – śniegiem, wiatrem, mrozem, niskimi temperaturami. 

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje ogrodów zimowych: ogrzewane i nieogrzewane. W ogrodach zimowych nieogrzewanych temperatury zimą oscylują w granicach 5-10℃, dlatego wykorzystywane są głównie do przechowywania roślin. W ogrzewanych ogrodach zimowych temperatura jest zbliżona do tej, jaka panuje w domu, dlatego nadają się do całorocznego użytkowania.

Ogród zimowy – funkcje

Ogród zimowy to miejsce o wszechstronnym wykorzystaniu. Może odgrywać zarówno rolę dekoracyjną, jak i rekreacyjną, wypoczynkową oraz użytkową. Interesująco zaaranżowany wpływa korzystnie na wygląd nieruchomości i stanowi jego niebanalne dopełnienie. Ogród zimowy może wprowadzić do otoczenia nutkę egzotyki, nadać nowoczesny wygląd nieruchomości. Ogrody zimowe są ważnym elementem budynków energooszczędnych – pozwalają poprawić bilans energetyczny.

Ogród zimowy to dodatkowe pomieszczenie, które można wykorzystać wedle własnych potrzeb i upodobań. Z powodzeniem może pełnić funkcję jadalni, gabinetu czy tarasu. Sprawdzi się także jako klimatyczne miejsce do wypoczynku w zimie, podziwiania widoków, organizacji przyjęć czy spotkań z przyjaciółmi. W ogrodzie zimowym można się zrelaksować, wyciszyć, cieszyć bliskością natury i promieniami zimowego słońca. 

Dla miłośników roślin ogród zimowy to jednak przede wszystkim swoiste przedłużenie tradycyjnego przydomowego ogrodu, doskonała przestrzeń do uprawy roślin egzotycznych i zimowania okazów wrażliwych na niskie temperatury. Przeszklona przestrzeń zapewnia tropikalnym gatunkom odpowiednią ilość światła, którego często brakuje w mieszkaniach. Dzięki niemu nawet zimą można oddawać się ogrodniczemu hobby. 

Jak założyć ogród zimowy?

Budowę ogrodu zimowego najlepiej zaplanować już na etapie przygotowania projektu domu. Dzięki temu będzie on funkcjonalny i spójny z innymi elementami architektonicznymi. Ułatwi to też zintegrowanie go z wentylacją i ogrzewaniem budynku. Jeśli jednak budowa domu została już zakończona, warto skorzystać z gotowych konstrukcji, które można łatwo zamontować przy już istniejących budynkach. Ogród zimowy można również założyć na tarasie lub balkonie. Przyjmuje się, że ogród zimowy powinien mieć minimum 3 m długości i 2 m szerokości.

Budowa ogrodu zimowego do 35 m2 nie wymaga żadnego zezwolenia. Wystarczy zgłosić ją w starostwie powiatowym lub urzędzie gminy. Ogród zimowy powinien znajdować się minimum 3-4 m od granicy działki. 

Wybierając lokalizację ogrodu zimowego, powinniśmy mieć na uwadze poziom nasłonecznienia. Ogród zimowy najlepiej zaprojektować po stronie południowej – pozwoli to na maksymalne wykorzystanie energii słonecznej i uprawę tropikalnych roślin. By jednak nie dochodziło do nadmiernego nagrzewania się pomieszczenia latem, w pobliżu warto posadzić drzewa liściaste. Sporo zalet ma też wschodnie lub zachodnie usytuowanie – zapewnia większy komfort termiczny użytkownikom i stwarza przyjazne warunki do uprawy większości popularnych roślin. Ogród zimowy można usytuować także po stronie północnej – wiąże się to jednak z dodatkowymi wydatkami na ogrzewanie. 

Przy wybieraniu usytuowania ogrodu zimowego warto brać pod uwagę aranżację otoczenia – wypoczynek stanie się znacznie przyjemniejszy, gdy możliwe będzie podziwianie widoków czy obserwowanie całej okolicy przez okno. 

Ogród zimowy ma zapewniać izolację przed czynnikami środowiskowymi – musi więc charakteryzować się szczelnością, odpornością na silne podmuchy wiatru czy wytrzymałością na spadający śnieg. Ważne jest odpowiednie nachylenie dachu (10-45 stopni) – umożliwiające opadanie śniegu i maksymalne wykorzystanie energii słonecznej. 

Ogród zimowy musi być wykonany na betonowych fundamentach, zaizolowany przed wilgocią i ocieplony styropianem lub wełną mineralną. W dachu najczęściej umieszcza się także okna, które umożliwiają wietrzenie ogrodu zimowego. 

Bardzo istotny jest też dobór odpowiedniego szkła do budowy ogrodu zimowego. Polecane jest szkło hartowane o niskim współczynniku przenikania ciepła (0,4-1,0 W/m2). Najlepiej zdecydować się na szyby z powłoką refleksyjną lub wykonane ze szkła barwionego.

W ogrodzie zimowym można zamontować ogrzewanie podłogowe lub ogrzewanie konwekcyjne. Należy zadbać też o wydajną wentylację, która zapewni komfortowe warunki dla użytkowników ogrodu zimowego. Dobrze sprawdzi się standardowy system wentylacji grawitacyjnej z nawiewami i wywietrznikami. Aby możliwe było korzystanie z ogrodu zimowego nie tylko w czasie mrozów, ale również ciepłych dni, warto zamontować w oknach żaluzje lub markizy.

Jak urządzić ogród zimowy – inspiracje i aranżacje

Ogród zimowy w zależności od upodobań można zaaranżować w sposób zbliżony do mieszkania lub tarasu – wybierając meble ogrodowe lub przeznaczone do salonu. Wyposażenie ogrodu zimowego warto dobrać do stylu budynku i ogrodu zewnętrznego.

W ogrodzie zimowym nie może zabraknąć akcesoriów do wypoczynku. Wygodny hamak, kokon, leżak, fantazyjna huśtawka czy elegancka sofa pozwolą się zrelaksować w komfortowych warunkach. Przydatne będą także meble jadalne.

Ze względu na specyficzny mikroklimat panujący we wnętrzu należy wybierać materiały odporne na zawilgocenie i działanie słońca, które silnie nie nagrzewają się pod wpływem promieni słońca. Warto zdecydować się na meble rattanowe, technorattanowe, wiklinowe, bambusowe. 

Aby wypoczynek w ogrodzie zimowym był przyjemny, warto zadbać o nastrojowe oświetlenie i dekoracje. W wiejskich ogrodach zimowych pięknie prezentować się będą lampiony, świece i latarenki. Nowoczesne aranżacje dopełni oświetlenie ledowe. 

W nowoczesnych ogrodach zimowych posadzka może być wykonana z gresu lub kamiennych płyt. Do klimatycznych ogrodów zimowych w stylu rustykalnym pasują drewniane podłogi.

Rośliny w ogrodzie zimowym mogą być uprawiane w podwyższanych donicach lub bezpośrednio w gruncie, na rabatach stworzonych w podłodze. Efektownie wyglądają także kompozycje wertykalne tworzone przy ścianach. 

Rośliny do ogrodu zimowego

Ogród zimowy może służyć zarówno do uprawy popularnych roślin doniczkowych, jak i egzotycznych gatunków ogrodowych. W ogrodzie zimowym usytuowanym od strony południowej warto uprawiać rośliny ciepłolubne i światłolubne, np. palmy, cytrusy, ketmię syryjską, sansewierię gwinejską, fitonię, dracenę, bromelię, monsterę, filodendrona, kawowiec, figowiec, koleus, kroton, storczyki. W ogrodach usytuowanych od strony zachodniej i wschodniej dobrym wyborem będą paprocie i bluszcz. W nieogrzewanych ogrodach zimowych można przechowywać rośliny, które zimą potrzebują temperatur w zakresie 5-10℃, np. azalie, kamelie, oleandry, wawrzyny. 

Pielęgnacja roślin w ogrodzie zimowym

Aby rośliny w ogrodzie zimowym pięknie kwitły, potrzebują starannej pielęgnacji. Należy pamiętać, że nawet rośliny ciepłolubne nie powinny być wystawione na bezpośrednie działanie promieni słonecznych – ostre słońce może doprowadzić do oparzeń. Latem konieczne jest zacienianie roślin. Podłoże w ogrodzie zimowym w czasie upałów szybko wysycha, dlatego niezbędne jest zwykle codzienne podlewanie roślin. 

Istotne jest też utrzymywanie wilgotności powietrza na stałym poziomie ok. 50-70%. Dla zachowania roślin w ogrodzie zimowym w dobrej kondycji warto pamiętać również o ich regularnym nawożeniu, przycinaniu i przesadzaniu.

Nadejście zimy nie musi oznaczać przerwy w realizacji ogrodniczej pasji. Dzięki ogrodowi zimowemu możemy spędzić mroźne dni w otoczeniu pięknej zieleni, ciesząc się obcowaniem z naturą.