Uprawa roślin na dachu to świetny pomysł na stworzenie niebanalnej aranżacji, a zarazem zazielenienie otoczenia. Zielone dachy pozwalają cieszyć się pięknymi roślinami nawet w centrum dużego miasta. Aby zapewnić roślinom odpowiednie warunki do rozwoju, należy jednak zastosować specjalne podłoże. Czym wyróżnia się substrat intensywny na dachy zielone i kiedy należy po niego sięgnąć?

Uprawa roślin na dachach zielonych – podstawowe zasady

Zielone dachy to forma terenów zieleni zakładanych na dachach budynków. Konstrukcje tego typu tworzone są przede wszystkim w dużych miastach, gdzie brakuje miejsca na tradycyjne ogrody. Zakładanie zielonych dachów ma głównie wymiar proekologiczny. Ogrody na dachach zwiększają powierzchnię biologicznie czynną, filtrują zanieczyszczenia i zatrzymują wodę opadową. Takie konstrukcje mogą również pełnić funkcję dekoracyjną czy użytkową. Ogrody mogą zakładane być zarówno na dachach płaskich (o nachyleniu ok. 0-30 stopni), jak i skośnych (o nachyleniu ok. 45-90 stopni).

Założenie zielonego dachu powinno być uwzględnione już na etapie projektowania budynku. Uprawa roślin na dachu wymusza zaplanowanie rozwiązań, które umożliwią prawidłowy wzrost i rozwój roślinom, zapewnią bezpieczeństwo użytkownikom budynków i pozwolą zachować konstrukcję w dobrym stanie przez lata. 

Przy projektowaniu zielonego dachu trzeba wziąć pod uwagę dodatkowe obciążenie wywierane przez podłoże i roślinność. Konstrukcja dachu powinna być dostosowana do planowanej roślinności. Konieczne jest także odpowiednie zabezpieczenie dachu przed przerastaniem korzeni roślin, wilgocią, pożarem czy działaniem wiatru. Dodatkowo warto zaplanować rozwiązania, które ułatwią pielęgnację ogrodu na dachu (np. podlewanie) i jego użytkowanie. 

Dach zielony intensywny – cechy charakterystyczne

Ze względu na rodzaj uprawianej roślinności ogrody na dachu dzieli się na dwa podstawowe rodzaje: ekstensywne i intensywne. Ogrody ekstensywne pełnią głównie funkcję ekologiczną. Sadzone są w nich rośliny o niewielkich wymaganiach, wytrzymałe i łatwe w pielęgnacji (np. sukulenty). Uprawa roślin na dachach ekstensywnych nie wymaga znacznego nakładu pracy ani dużej ingerencji w konstrukcję budynku. Roślinność na dach ekstensywny jest jednak mało zróżnicowana, przez co jedynie w niewielkim stopniu pełni funkcję dekoracyjną. 

Znacznie bardziej efektowny jest ogród intensywny na dachu. Pod względem wizualnym przypomina on tradycyjny ogród przydomowy. Na dachu zielonym intensywnym można uprawiać niemal wszystkie roślin: od bylin, roślin cebulowych i okrywowych, przez trawniki, po drzewa i krzewy. Na dachach intensywnych wykorzystuje się m.in. róże, berberysy, sosny, tawułki, ligustry. 

Zielone dachy intensywne często mają także wyodrębnioną strefę rekreacyjną z ławkami czy altankami, dzięki czemu nadają się do całorocznego wypoczynku i rekreacji. Z tego względu ich zakładanie wiąże się z dużymi wymaganiami budowlanymi i wysokimi kosztami. 

Ogród intensywny na dachu musi być bardzo dobrze zaplanowany. Najlepiej zakładać go na dachu płaskim, który umożliwia zatrzymywanie wody. Zieleń intensywna to dodatkowe obciążenie dla konstrukcji o wadze nawet 1500 kg/m3. 

Zielony dach intensywny wymaga podobnych zabiegów pielęgnacyjnych jak tradycyjny ogród. Konieczne jest więc regularne podlewanie, nawożenie i przycinanie roślin, koszenie trawnika czy usuwanie chwastów. Aby zapewnić roślinom odpowiednie nawodnienie, zwykle montuje się systemy automatycznego nawadniania. 

Do założenia ogrodu intensywnego na dachu niezbędne jest zastosowanie specjalnego substratu. Przy jego wyborze należy uwzględnić parametry takie jak: skład, pH, zawartość soli, waga przy pełnym nasyceniu wodą, wodoprzepuszczalność, pojemność powietrzna, wielkość frakcji kruszywa, miąższość. 

Substrat intensywny dachowy – czym się wyróżnia?

Substrat dachowy to profesjonalne podłoże mineralno-organiczne stosowane jako warstwa wegetacyjna dla roślin na dachach zielonych. Do produkcji substratu na dachy zielone wykorzystywane są składniki takie jak: kruszywo mineralne drenażowe na bazie tufu wulkanicznego, kompost i piasek płukany. Rodzaj takiego podłoża powinien być dopasowany do uprawianej roślinności. Substrat intensywny musi być zgodny z wytycznymi FLL.

Substrat dachowy intensywny wyróżnia się dużą pojemnością wodną, wysoką wodoprzepuszczalnością oraz pojemnością powietrzną. Substrat intensywny charakteryzuje się też podwyższoną zawartością substancji organicznej (od 15 do 20%), dzięki czemu pobudza wegetację roślin. Ze względu na dużą masę i szorstką teksturę podłoże jest odporne na erozję i dobrze stabilizuje korzenie. 

Podłoże dachowe intensywne odznacza się maksymalną pojemnością wodną na poziomie 45%, co sprawia, że umożliwia zatrzymywanie dużej ilości wody. Dzięki temu zapewnia nawet wymagającym gatunkom optymalne warunki do wzrostu. Substrat intensywny na dach zielony ma odczyn 6,0-7,5 – jest więc odpowiedni dla większości popularnych gatunków i znajduje uniwersalne zastosowanie w ogrodzie na dachu. 

W zależności od potrzeb na dachu stosuje się warstwę podłoża o grubości od 20 cm. By zakupić odpowiednią ilość substratu, z uwagi na współczynnik osiadania (1,2), do szacowanej ilości należy doliczyć 20%.

Substrat dachowy intensywny – zastosowanie

Substraty dachowe intensywne przeznaczone są do tworzenia skomplikowanych aranżacji z roślin o dużych wymaganiach. Substrat dachowy intensywny nadaje się do uprawy wszystkich typów roślinności wykorzystywanych w ogrodach intensywnych; drzew, krzewów, bylin i roślin cebulowych. Może być też stosowany łącznie z substratem trawnikowym jako podłoże pod trawnik zarówno z siewu, jak i z rolki. 

Substrat intensywny na dach zielony – przechowywanie

Aby substrat dachowy zachował swoje cechy i stabilny skład, wymaga odpowiedniego przechowywania. Po zakupie substrat powinien być składowany w specjalnie przygotowanym miejscu – na podłożu utwardzonym lub materiale zabezpieczającym przed wilgocią (np. geowłókninie). 

Przy długotrwałym przechowywaniu substratu trzeba zabezpieczyć go także przed zanieczyszczeniem, wymywaniem, zawilgoceniem i zachwaszczeniem. Odpowiednio przechowywany substrat dachowy intensywny zachowuje swoje właściwości przez co najmniej 36 miesięcy.