Jeszcze nie tak dawno asfaltowe alejki parkowe i brukowane ścieżki w ogrodach były powszechnym widokiem. Pogłębiający się deficyt wody coraz częściej skłania jednak projektantów do poszukiwania rozwiązań, które zapewnią nie tylko trwałość i wysoką estetykę, ale również odpowiednią wodoprzepuszczalność. Naturalne i ekologiczne nawierzchnie mineralne przeżywają obecnie swój renesans. Jakie są ich zalety? Jakie rodzaje nawierzchni mineralnych można zastosować w ogrodach i na terenach zieleni?

Nawierzchnie mineralne w ogrodzie – rodzaje i funkcje

Nawierzchnie mineralne to grupa nawierzchni wykonanych z naturalnych składników mineralnych takich jak m.in.: kamień naturalny (np. kwarc, bazalt, granit, porfir, serpentynit), żwir, łupki wysokogórskie. Do ich tworzenia wykorzystuje się m.in. grys lub tłuczeń. Nawierzchnie tego typu uznawane są za ekologiczne, dzięki czemu z powodzeniem mogą zastąpić nieprzepuszczalne nawierzchnie betonowe i asfaltowe, które są niepożądane ze względów środowiskowych. W ogrodach i na terenach zieleni nawierzchnie mineralne mogą pełnić funkcje:

– ozdobną – podnoszą walory ozdobne otoczenia, stanowią ciekawe wzbogacenie aranżacji ogrodu. Są ponadczasowe i uniwersalne, dzięki czemu nie zaburzają harmonii i łatwo wpisują się w charakter otoczenia. Można je wykorzystać do stworzenia różnorodnych kompozycji. Nawierzchnie w jasnych kolorach pomagają optycznie powiększyć mały ogród. 

– ekologiczną – pozwalają zaprojektować ogród ekologiczny i zwiększyć retencję wody w otoczeniu. Zapewniają roślinom dostęp do wody i powietrza.

– użytkową – nadają się do użytkowania rekreacyjnego i sportowego – na ścieżkach rowerowych, placach zabaw, alejkach parkowych i ogrodowych.

Ogrodowe nawierzchnie mineralne – zalety

Główną cechą charakterystyczną nawierzchni mineralnych do ogrodu jest ich wysoka przepuszczalność. Za sprawą porowatej struktury umożliwiają one wsiąkanie wody opadowej, dzięki czemu ograniczają straty wody, zapobiegają zalewaniu okolicznych obszarów i tworzeniu się kałuży oraz zmniejszają obciążenie kanalizacji. Dzięki temu woda opadowa może zostać wykorzystana przez rośliny. Część z niej paruje, zwiększając wilgotność powietrza i poprawiając mikroklimat otoczenia. W ten sposób nawierzchnie naturalne wspomagają retencję. Mogą być użytkowane bez problemów nawet po intensywnych opadach, co jest szczególnie istotne w przypadku publicznych terenów zieleni. Dzięki nim często nie jest konieczne wykonywanie instalacji odwadniających. 

Nawierzchnie mineralne są cenione za przyjazność dla środowiska – naturalne materiały są całkowicie bezpieczne w stosowaniu. Nie wpływają negatywnie na roślinny, wody gruntowe czy zwierzęta bytujące w otoczeniu. 

Kolejną zaletą nawierzchni z kamienia naturalnego czy żwiru jest trwałość i odporność na działanie różnych czynników środowiskowych. Nawierzchnie mineralne są odporne na mróz, ścieranie, zachwaszczenie. Wytrzymują duże obciążenia, nie kruszą się, nie pylą i nie brudzą. Dzięki temu zachowują estetykę przez długi czas. Mają też liczne zalety użytkowe. Umożliwiają stworzenie gładkiej i jednolitej powierzchni. Zapewniają użytkownikom komfort i bezpieczeństwo chodzenia, łatwe przemieszczanie się, stabilność i odpowiednią przyczepność – zapobiegają poślizgowi i urazom. Mogą być układane również na terenach pochyłych czy zielonych dachach.

Nawierzchnie mineralne do ogrodu są chętnie wybierane też z uwagi na swoje walory dekoracyjne. Mają naturalny wygląd i ziemiste kolory, dlatego dobrze komponują się z różnymi stylami i dekoracjami wykonanymi z różnych materiałów. Dostępne są w szerokiej gamie odcieni – beżów, brązów, żółci i szarości, dzięki czemu łatwo dopasować je do wyglądu otoczenia. Ogrodowe nawierzchnie naturalne pozwalają podkreślić specyficzny charakter danego miejsca. Łatwo łączą się z elementami architektury miejskiej. Dzięki temu świetnie prezentują się nie tylko w przydomowych ogrodach, ale również w miejskich parkach czy na terenach zabytkowych ogrodów. Bez przeszkód można dostosować je do potrzeb osób niepełnosprawnych, by ułatwić im przemieszczanie się. 

Nawierzchnie mineralne w ogrodzie zazwyczaj nie wymagają specjalnych zabiegów konserwacyjnych. Ich pielęgnacja ogranicza się do regularnego czyszczenia oraz ewentualnego wypełniania powstałych ubytków. By je oczyścić, najczęściej wystarczy spłukać wodą.

Ogrodowe nawierzchnie ekologiczne mają wszechstronne zastosowanie. Nadają się do użytku nawet na często uczęszczanych szlakach i terenach rekreacyjnych. Dodatkowo nawierzchnie mineralne mogą być dowolnie kształtowane i stosowane w różnych miejscach ogrodu, nawet w pobliżu roślin. Szczególnie dobrze wyglądają w naturalistycznych aranżacjach. Pomagają spajać poszczególne elementy kompozycji. 

Nawierzchnie przepuszczalne do ogrodu są stosunkowo tanie w wykonaniu i zapewniają także oszczędności w perspektywie długoterminowej – pozwalają zmniejszyć koszty związane z odprowadzaniem wody do kanalizacji. 

Oprócz typowych nawierzchni mineralnych coraz większym zainteresowaniem cieszą się nowoczesne nawierzchnie mineralno-żywiczne do ogrodu. Produkowane są one ze składników mineralnych połączonych za pomocą żywicy epoksydowej, która stabilizuje kruszywo. Nawierzchnie mineralno-żywiczne są zbliżone pod względem użytkowym do standardowych nawierzchni mineralnych. Z reguły są jeszcze trwalsze i bardziej wytrzymałe. Umożliwiają też tworzenie gładszych i bardziej jednolitych powierzchni. Szczególnie dobrze sprawdzają się więc na publicznych terenach zieleni o wzmożonym ruchu. 

Jak wykonać nawierzchnię mineralną w ogrodzie?

Układanie nawierzchni mineralnych najlepiej powierzyć specjalistom. Prac nie należy wykonywać w czasie mrozów. Nawierzchnie mineralne najczęściej składają się z trzech warstw. Na samym dnie układana jest warstwa odsączająca z piasku zagęszczonego (o grubości około 10-20 cm). Kolejna warstwa (o grubości ok. 10 cm) tworzona jest z grubszego kruszywa, które następnie jest zagęszczane. Ostatnią warstwę wierzchnią (ok. 3 cm) wykonuje się z kruszywa o drobniejszej frakcji, które jest wyrównywane i ubijane za pomocą walca lub ubijarki ręcznej. Dodatkowo można zastosować obrzeża. 

Nawierzchnie mineralne do ogrodu – jakie wymagania powinny spełniać?

Nawierzchnie mineralne powinny spełniać określone normy pod względem bezpieczeństwa dla środowiska i jakości. Nie mogą zawierać domieszek recyklingowych (np. kruszonego betonu, asfaltu) czy metali ciężkich (np. ołowiu, żelaza, cynku, kadmu, niklu). Materiał do produkcji nawierzchni powinien pochodzić z jednego miejsca i cechować się jednolitym kolorem oraz składem. Dodatkowo nawierzchnie mineralne muszą zapewniać odpowiednią wodoprzepuszczalność, odporność na ściskanie, ścieranie i mrozoodporność. Warto pamiętać także o dopasowaniu nawierzchni pod względem kolorystyki i faktury do pozostałych elementów aranżacji ogrodu.

Wybór nawierzchni mineralnych to ważny krok w stronę aranżacji ogrodu przyjaznego dla środowiska. Dzięki swoim walorom użytkowym, ekologicznym i dekoracyjnym dobrze sprawdzą się one zarówno w przydomowych ogrodach, jak i na terenach zieleni.