Egzotyczne rośliny coraz częściej można spotkać nie tylko w ogrodach roślinnych kolekcjonerów. Chociaż ich uprawa nie należy do najłatwiejszych, dzięki nim można w zaciszu własnego ogrodu poczuć tropikalny klimat. Jednymi z najciekawszych egzotycznych roślin, jakie można uprawiać w polskich ogrodach, są bambusy. Dlaczego warto zwrócić na nie szczególną uwagę? Jak uprawiać bambusy w ogrodzie?

Bambusy ogrodowe – cechy charakterystyczne

Bambusy to trawy w naturze występujące głównie na terenach tropikalnych i subtropikalnych. Mianem bambusów określanych jest kilkadziesiąt rodzajów, które reprezentuje ponad 1000 gatunków. Te egzotyczne rośliny wyróżniają się szybkim tempem wzrostu – rocznie mogą przyrastać nawet o 50%. Bambusy często osiągają znaczne rozmiary, przez co szczególnie przykuwają uwagę. Na obszarach swojego występowania tworzą tropikalne lasy. Źdźbła bambusów są też ważnym elementem diety dzikich zwierząt. Z kolei ich pędy i nasiona wykorzystywane są często w kuchni azjatyckiej. Drewno bambusów stanowi surowiec do wyrobu mebli i wielu akcesoriów codziennego użytku. 

Egzotyczne trawy bambusowe składają się z podziemnego kłącza oraz nadziemnych źdźbeł i gałęzi. Podzielone są na segmenty, połączone węzłami. Źdźbła bambusów najczęściej mają kolor zielony, mogą jednak być także żółte, czerwone czy paskowane. Poszczególne gatunki bambusów znacznie różnią się wysokością oraz grubością źdźbeł. Największe z nich, na obszarach naturalnego występowania, osiągają wysokość nawet 40 m. Bambusy karłowate dorastają natomiast do zaledwie 20 cm. Bambusy w cieplejszych regionach są zimozielone. Wiosną wypuszczają nowe pędy. Ich kwitnienie w Europie można jednak obserwować niezwykle rzadko. 

Najpopularniejsze gatunki bambusów do ogrodu

Bambusy ogrodowe dzielą się na dwie grupy: kępowe (Fargesia) i rozłogowe / drzewiaste (Phyllostachys). 

Bambusy kępowe przeciętnie osiągają wysokość 2-3 m. Mają bujne liście i dosyć cienkie pędy. Ze względu na pachymorficzny system korzeniowy nie rozrastają się w sposób niekontrolowany. Fargesie uznawane są za łatwiejsze w uprawie od bambusów drzewiastych. Polecane są więc początkującym ogrodnikom. Niektóre z nich można wykorzystać jako rośliny okrywowe. Gatunki o kolorowym ulistnieniu pięknie prezentują się także jako solitery. Bambusy kępowe dobrze sprawdzą się w niewielkich ogrodach i w uprawie pojemnikowej – na balkonach i tarasach.

Bambusy drzewiaste w Polsce dorastają do 3-4 m. Ich pędy są znacznie grubsze niż gatunków kępowych. Charakterystyczny dla bambusów drzewiastych jest leptomorficny system korzeniowy, który sprawia, że są bardzo ekspansywne i szybko rozrastają się za pośrednictwem rozłogów. Bambusy ogrodowe z rodzaju Phyllostachys można wykorzystać w dużych ogrodach do tworzenia żywopłotów czy zielonych ścian. 

Do najpopularniejszych gatunków bambusów ogrodowych należą m.in.:

• Sasa veitchii – dorasta do 70 cm. Wyróżnia się jasnym obrzeżeniem liści. Ze względu na niewielkie rozmiary można stosować go jako roślinę zadarniającą.

• Sasaella ramosa – osiąga wysokość do 1 m. Może rosnąć zarówno na stanowiskach słonecznych, jak i półcienistych. Warto wykorzystać go do okrywania wolnych przestrzeni, tworzenia obwódek i niskich żywopłotów. 

• Pleioblastus pygmaeus – karłowaty bambus do ogrodu, osiągający wysokość ok. 20-50 cm. Gatunek ten polecany jest do uprawy w pojemnikach oraz ogrodów w stylu japońskim. Może być stosowany również jako roślina okrywowa. 

• Phyllostachys bissetii – mrozoodporny bambus, który bez problemów wytrzymuje nawet kilkudziesięciostopniowe mrozy. Ze względu na wysokość (4 m) i gęste ulistnienie jest szczególnie polecany na żywopłoty.

• Phyllostachys aureosulcata – wyróżnia się szczególnymi walorami ozdobnymi. Ma jasnożółte pędy oraz ciemnozielone liście. Wykazuje dosyć dobrą mrozoodporność. Nadaje się do sadzenia w grupach i jako soliter.

• Fargesia rufa – osiąga wysokość ok. 2 m. Me przewieszające się, rozłożyste, zielone pędy z pomarańczowymi pochwami i jasnozielonymi liśćmi. Można uprawiać go w pojemnikach. Polecany jest również na żywopłoty i do nasadzeń grupowych. 

• Fargesia nitida – górski bambus, o zwartym pokroju, dorastający do 3-4 m. Ma gęste, drobne liście i niebieskawe pędy. Sprawdza się zarówno w roli solitera, jak i rośliny na żywopłoty. 

Bambusy w ogrodzie – aranżacje

Ze względu na oryginalny wygląd bambusy ogrodowe mogą być ciekawym elementem zielonej przestrzeni. Idealnie komponują się z aranżacjami w stylu egzotycznym, japońskim, boho i nowoczesnym. Równie dobrze wpisują się jednak w naturalistyczne i leśne kompozycje. Pozwalają stworzyć zaciszne siedlisko dla ptaków i innych zwierząt w ogrodzie. 

Bambusy w ogrodzie mogą także być uzupełnieniem rabat kwiatowych, dodającym dynamiki i lekkości całej kompozycji. Większe gatunki sprawdzą się jako tło, żywopłoty nieformowane i formowane lub naturalne osłony. Niższe gatunki nadają się do stosowania jako rośliny okrywowe i obsadzania skarp.

Bambusy do ogrodu mogą posłużyć do wydzielenia ustronnej przestrzeni wypoczynkowej. Egzotyczne trawy efektownie wyglądają również posadzone w pobliżu zbiornika wodnego. Bambusy mogą być ponadto elementem ogrodu sensorycznego – ich źdźbła pobudzą zmysły wzroku, dotyku i słuchu.

Bambusy ogrodowe – wymagania

Aby uprawa bambusów w ogrodzie przebiegała bez problemów, należy zadbać o zapewnienie im odpowiedniego stanowiska. Bambusy ogrodowe najlepiej rosną na stanowiskach jasnych i ciepłych, ale jednocześnie osłoniętych przed bezpośrednim działaniem słońca. Dla bambusów drzewiastych warto wybrać miejsce bardziej nasłonecznione, natomiast dla kępowych- półcieniste. Bambusów nie można narażać na działanie wiatru, który latem może powodować ich wysychanie, a zimą przemarzanie. Z tego powodu najlepiej sadzić je w miejscach zacisznych (np. w pobliżu ścian budynków). 

Egzotycznym trawom należy zapewnić dobrze przepuszczalne i żyzne podłoże, o odczynie obojętnym lub lekko kwaśnym. Aby przygotować odpowiednie podłoże dla bambusów, ziemię uniwersalną najlepiej wymieszać z torfem, korą i perlitem. Uprawa bambusów na glebie gliniastej i ciężkiej jest raczej skazana na niepowodzenie. Sadzenie bambusów najlepiej przeprowadzić wiosną, po ustąpieniu przymrozków. 

Pielęgnacja bambusów ogrodowych

Bambusy należą do roślin długowiecznych i wytrzymałych. Prawidłowa pielęgnacja tych traw polega przede wszystkim na zapewnieniu im odpowiedniej wilgotności i właściwej dawki substancji pokarmowych. Istotne jest również kontrolowanie ich wzrostu i zabezpieczanie przed mrozami. Jak dbać o bambusa w ogrodzie? 

• Podlewanie bambusów

W naturze bambusy rosną na terenach o dużej wilgotności i regularnych opadach deszczu. Prowadzą intensywną transpirację – szybko tracą wodę za pośrednictwem cienkich i licznych liści. Z tego powodu są szczególnie wrażliwe na niedobór wody. Aby bujnie rosły w ogrodzie, trzeba zapewnić im stale wilgotne podłoże. Jednocześnie należy unikać zalewania roślin, gdyż może to doprowadzić do gnicia korzeni. 

Co ile trzeba podlewać bambusa? Podlewanie bambusów powinno być dostosowane do warunków panujących w ogrodzie. Warto więc regularnie kontrolować wilgotność podłoża. O tym, że podłoże jest zbyt suche, może świadczyć zwijanie liści bambusa. 

Z reguły dojrzałe bambusy należy podlewać 1-2 razy w tygodniu, częstsze nawadnianie może być wymagane na stanowiskach silnie nasłonecznionych lub w okresie długotrwałej suszy. W przypadku młodych bambusów podlewanie powinno być nieco częstsze i obfitsze. 

Oprócz regularnego nawadniania bambusów ważne jest ich zraszanie w czasie gorących dni. Podlewanie bambusa jest niezbędne również zimą w dni bez mrozów. By ograniczyć wysychanie podłoża, warto ściółkować rośliny.

• Nawożenie i ochrona przed szkodnikami

Ze względu na wysokie zapotrzebowanie na składniki pokarmowe bambusy muszą być regularnie zasilane nawozami. Nawożenie bambusów należy przeprowadzać od marca do końca sierpnia. Warto stosować nawozy o wysokiej zawartości azotu i krzemu. Pod koniec lata najlepiej zastosować nawóz bogaty w fosfor i potas, który ułatwi roślinom zimowanie. W uprawie bambusów ogrodowych sprawdzą się również nawozy organiczne. W pierwszym roku po posadzeniu można jednak zrezygnować z nawożenia – dzięki temu rośliny szybciej się ukorzenią. 

Bambusy ogrodowe są odporne na większość chorób i szkodniki występujące w Polsce – nie wymagają, więc specjalnej ochrony. Czasami padają ofiarą przędziorków i wtedy niezbędne jest zastosowanie odpowiednich preparatów przeciwko tym szkodnikom. 

• Przycinanie bambusa ogrodowego

By utrzymać atrakcyjny wygląd bambusa ogrodowego, konieczne jest jego regularne przycinanie. Każdego roku, wczesną wiosną, należy usunąć stare, uschnięte i przemarznięte pędy. Warto również całkowicie wycinać 4-5-letnie źdźbła, dzięki czemu bambus zachowa młody wygląd i atrakcyjną formę. Żywopłoty z bambusów formuje się wczesnym latem. Z kolei cięcie gatunków okrywowych trzeba wykonać wiosną, jeszcze przed rozpoczęciem wegetacji. 

Opadające z bambusów i rozkładające się liście stanowią naturalny nawóz i źródło krzemu – nie należy więc ich usuwać.

• Bariery korzeniowe dla bambusów

Bambusy drzewiaste z rodzaju Phyllostachys są bardzo ekspansywne. Aby uniknąć ich nadmiernego rozrastania się w ogrodzie, należy zamontować w ziemi specjalne bariery korzeniowe. Największą popularnością cieszą się bariery wykonane z folii HDPE. Powinny mieć one szerokości ok. 65 cm. Bariera korzeniowa dla bambusa musi szczelnie otaczać roślinę i nieco wystawać ponad powierzchnię ziemi. Pędy wyrastające ponad barierę należy regularnie usuwać. 

• Zabezpieczenie bambusów przed mrozami

Chociaż mrozoodporne bambusy do ogrodu są w stanie wytrzymać spadki temperatury dochodzące nawet do –25℃, warto zapewnić ochronę przed zimą wszystkim gatunkom. Szczególnego starannego okrycia wymagają młode bambusy w pierwszych latach po posadzeniu. Bambusy na zimę należy wyściółkować grubą warstwą suchych liści, słomy lub kompostu. Dodatkowo warto okryć je agrowłókniną lub jutą. W lutym i marcu trzeba też cieniować bambusy, by zabezpieczyć je przed poparzeniami słonecznymi. 

• Rozmnażanie bambusów

Bambusy w ogrodzie rozmnaża się głównie w sposób wegetatywny – poprzez podział kęp przed rozpoczęciem sezonu wegetacyjnego. Do rozmnażania bambusów można użyć również sadzonek pędowych. Pobrane kilkuwęzłowe sadzonki bambusa należy umieścić w żyznym podłożu, a po ukorzenieniu się – w następnym roku – wysadzić na miejsca stałe. 

Uprawa bambusów w pojemnikach 

Bambusy mogą być nie tylko atrakcją ogrodu, ale również dekoracją balkonu lub tarasu. Uprawa bambusów w pojemnikach to dobre rozwiązanie dla osób, które nie dysponują dużą przestrzenią przy domu.

Jak sadzić bambus w doniczce? Donica dla bambusa powinna mieć średnicę minimum 50 cm, aby korzenie mogły się rozrastać. Pojemnik powinien być wysoki (minimum 60 cm). Na dnie doniczki należy umieścić 5-10-centymetrową warstwę drenażu (np. keramzytu). Na zimę bambusa w pojemniku trzeba przenieść do chłodnego (ok. 5-10℃) i jasnego pomieszczenia. Co 2 lata zaleca się przesadzać i dzielić bambusy doniczkowe.