Woda w ogrodzie jest niezbędna nie tylko do nawadniania roślin. Ma ona niebagatelny wpływ na mikroklimat, bioróżnorodność oraz estetykę otoczenia. W dobrze zaprojektowanym ogrodzie nie powinno więc zabraknąć zbiornika wodnego. Nawet na małej przestrzeni, gdzie brakuje miejsca na budowę stawu lub oczka wodnego, można cieszyć się kojącym szumem wody. Jak wprowadzić wodę do ogrodu? Podpowiadamy, jak stworzyć i pielęgnować ogród wodny.

Ogród wodny – zalety

Planując projekt ogrodu, powinniśmy uwzględnić w nim obecność elementów wodnych. Budowa zbiornika wodnego w ogrodzie ma wiele zalet – zarówno natury wizualnej, jak i wypoczynkowej czy ekologicznej. Woda stanowi cenne wzbogacenie ogrodowego pejzażu. Ogród wodny przykuwa uwagę, urozmaica i uatrakcyjnia aranżację otoczenia. Tafla wody odbija promienie słoneczne, sprawiając, że ogród wydaje się jaśniejszy i większy. Odpowiednio dobrane elementy wodne podkreślają również styl ogrodów naturalistycznych, nowoczesnych czy japońskich. Fontanna, strumień lub kaskada z wodą płynącą mogą dodatkowo dodać dynamiki ogrodowi.

Źródło wody w ogrodzie zapewnia równowagę ekosystemu. Zbiornik wodny zwiększa wilgotność w otoczeniu i tworzy przyjazny mikroklimat, wprowadzając do ogrodu świeżość i przyjemny chłód w trakcie upałów. Woda w ogrodzie przyciąga różne zwierzęta – płazy, ptaki i owady, a przez to sprzyja bioróżnorodności. Wielbiciele zwierząt mogą dodatkowo utrzymywać ryby w ogrodowym stawie. W zbiorniku wodnym, jak i w jego otoczeniu, można również uprawiać wiele ciekawych i oryginalnych roślin, które wymagają wysokiej wilgotności. Ogród wodny tętni życiem, dzięki czemu daje niepowtarzalną szansę bliskiego obcowania z naturą.

Nie do przecenienia jest również dobroczynny wpływ wody na nastrój i samopoczucie psychiczne osób przebywających w ogrodzie. Dźwięki płynące ze zbiornika wodnego mogą zamaskować hałasy z ulicy. Słuchanie szumu wody doskonale wycisza i uspokaja, a podziwianie mieniącej się w słońcu tafli czy spływających po kamieniach strug wody wprowadza w wyjątkowy nastrój.

Gdzie założyć ogród wodny?

Zakładanie ogrodu wodnego trzeba rozpocząć od określenia jego najlepszej lokalizacji. W zależności od projektu ogrodu zbiornik wodny może stać się centralnym elementem przestrzeni, wokół którego będzie zbudowana cała kompozycja, jak i subtelnym dodatkiem – zaplanowanym w ustronnym zakątku ogrodu i wkomponowanym w układ roślinny.

Element wodny powinien być proporcjonalny do wielkości ogrodu oraz dopasowany do jego stylistyki. Oczko wodne w ogrodzie najlepiej założyć w miejscu dobrze oświetlonym. Warto jednak zadbać, by chociaż ⅓ zbiornika była zacieniona. Zbyt silne nasłonecznienie może powodować nadmierny rozwój glonów, a także uniemożliwiać utrzymywanie ryb.

Zbiornik wodny w ogrodzie należy zaplanować w oddali od drzew i krzewów liściastych – jeśli będą znajdować się pobliżu, jesienią spadające liście zanieczyszczą wodą. Przy budowie ogrodu wodnego warto uwzględnić również naturalną rzeźbę terenu. Staw lub oczko wodne powinniśmy założyć w najniższym miejscu ogrodu, gdzie po opadach deszczu gromadzi się woda. Jeśli natomiast w ogrodzie występuje naturalny spadek terenu, warto wykorzystać takie warunki do budowy malowniczego strumienia. Przy wyborze lokalizacji elementów wodnych należy zwrócić uwagę również na łatwy dostęp do bieżącej wody i źródła zasilania.

Ogród wodny można zaaranżować naprzeciwko strefy wypoczynkowej z altaną, tarasem, huśtawką czy hamakiem. Dzięki temu w czasie relaksu na łonie natury będziemy mogli jednocześnie słuchać uspokajającego szumu wody i obserwować zwierzęta odwiedzające zbiornik wodny. W ogrodach, w których przebywają dzieci lub małe zwierzęta domowe, lepiej zrezygnować ze zbiorników z otwartą wodą (takich jak oczka wodne i stawy).

Elementy wodne do ogrodu

W zależności od wielkości i stylu ogrodu, naszego budżetu i indywidualnych preferencji możemy wprowadzić wodę do ogrodu na wiele sposobów. Do najpopularniejszych elementów wodnych w ogrodzie należą:

Oczko wodne/staw – oczko wodne to uniwersalny, ozdobny element wodny. Do jego budowy konieczne jest wykonanie wykopu i wyłożenie dna nieprzepuszczalną folią. Można również zdecydować się na zakup gotowej formy do oczka wodnego z tworzywa sztucznego lub włókna szklanego. Oczko wodne można łatwo dopasować do wielkości i stylu ogrodu. Istnieje też możliwość wzbogacenia go dodatkowymi dekoracjami i stworzenia niepowtarzalnych aranżacji. W oczku wodnym lub stawie można z powodzeniem stworzyć efektowny ogród wodny z roślinnością wodną i bagienną. Budowa zbiornika o powierzchni nieprzekraczającej 50 m2 nie wymaga zezwolenia. Właściciele dużych ogrodów mogą zdecydować się na założenie stawu ogrodowego. Jest on większy i głębszy niż oczko wodne, dzięki czemu może stać się główną atrakcją ogrodu.

  
Fontanna, źródełko i kaskada wodna – elementy wodne z zamkniętym obiegiem wody, takie jak fontanny czy kaskady, wnoszą do ogrodu ruch i dynamikę. Są zasilane pompą i mogą stanowić samodzielny element, jak i wzbogacenie oczka wodnego czy stawu. Fontanny i kaskady dostępne są w różnych formach – od betonowych i kamiennych rzeźb, przez kamienie z wytryskującą wodą aż po nowoczesne stopnie, po których spływa woda.

    
Strumień – miłośnicy naturalnych pejzaży mogą pokusić się o założenie w swoim ogrodzie strumienia. Aby woda mogła swobodnie płynąć w ogrodzie, niezbędny jest 2-5% spadek terenu. Strumyk ogrodowy może biec po trawniku, wśród roślinności, czy po posadzce bądź kamieniach.

  
Basen – zbiornik wodny w ogrodzie może pełnić nie tylko funkcję dekoracyjną, ale również rekreacyjną. Osoby dysponujące dużą przestrzenią mogą zdecydować się na budowę basenu w ogrodzie. Basen ogrodowy znacznie uatrakcyjnia wypoczynek na świeżym powietrzu.

Misa wodna i poidełko – to najprostsze i najtańsze elementy wodne do ogrodu. Świetnie sprawdzają się w małych ogrodach, w większych mogą być natomiast dodatkowym źródłem wody. Misy wodne i poidełka najczęściej mają formę betonowych lub metalowych naczyń, do których można nalać wody. Dostępne są zarówno modele wiszące, jak i stojące. Misy wodne nie wymagają połączenia z żadnymi instalacjami – konieczne jest jedynie ich regularne napełnianie i czyszczenie. Z pojemników z wodą latem szczególnie chętnie korzystają ptaki.

  
Ściana wodna – stanowią nowoczesne źródło wody w ogrodzie, jak i oryginalny element dekoracyjny. Ściany wodne to konstrukcje imitujące wodospady, ze spływającą po pionowej powierzchni wodą. Mogą mieć zarówno formę wolnostojącą, jak i być montowane na ogrodzeniu czy elewacjach. Ściany wodne, jako płaskie konstrukcje, pozwalają oszczędzać przestrzeń w ogrodzie. Są więc idealne do małych ogrodów. Często bywają dodatkowo podświetlone oświetleniem LED, dzięki czemu wyglądają efektownie także po zapadnięciu zmroku.

Rośliny do ogrodu wodnego

Aby w pełni wyeksponować walory ogrodowego zbiornika wodnego, należy zadbać o prawidłowe obsadzenie go roślinnością. Oczko wodne najlepiej obsadzić maksymalnie w ⅔ – większa ilość roślin może zakłócić równowagę panującą w zbiorniku. W ogrodzie wodnym powinny znaleźć się gatunki przystosowane do życia w różnych strefach zbiornika. Jakie rośliny wybrać do oczka wodnego?

  
Strefa błotna (bagienna) – charakteryzuje się najniższym poziomem wody. Tworzą ją rośliny porastające otoczenie zbiornika, przystosowane do życia na terenach podmokłych. W tej strefie można posadzić m.in.: knieć błotną (Caltha palustris), tojeść rozesłaną (Lysimachia nummularia), krwawnicę pospolitą (Lythrum salicaria), niezapominajkę błotną (Myosotis scorpioides), pałkę wodną (Typha), mannę mielec (Glyceria maxima), wiązówkę błotną (Filipendula ulmaria), kosaciec syberyjski (Iris sibirica), strzałkę wodną (Sagittaria sagittifolia), trawę pampasową (Cortaderia selloana).

  
Strefa wody płytkiej – poziom wody wynosi tutaj ok. 10-30 cm, dzięki czemu w tej strefie dobrze czują się zarówno rośliny bagienne, jak i wodne. W strefie wody płytkiej sprawdzą się m.in. jaskier wielki (Ranunculus lingua), liliowiec ogrodowy (Hemerocallis), miskant chiński (Miscanthus sinensis), przęstka pospolita (Hippuris vulgaris), tatarak zwyczajny (Acorus calamus), żabieniec (Alisma).

  
Strefa wody głębokiej – charakteryzuje się poziomem wody ok. 50-150 cm. Mogą rosnąć w niej gatunki wodne, które tolerują częściowe zanurzenie i gatunki podwodne. Polecane do strefy wody głębokiej są m.in.: grążel żółty (Nuphar lutea), lilia wodna (Nymphaea), rdestnica (Potamogeton), moczarka kanadyjska (Elodea canadensis), rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum). 

  
Strefa powierzchniowa – obejmuje powierzchnię tafli wody, która tworzy środowisko do rozwoju roślin pływających. W strefie tej można umieścić m.in. hiacynt wodny (Eichhornia crassipes), salwinię pływającą (Salvinia natans), żabiściek pływający (Hydroharis morsus ranae), rzęsę wodną (Lemna minor).

Najciekawsze pomysły na aranżację ogrodu wodnego

Dzięki elementom wodnym w ogrodzie można tworzyć wyjątkowe aranżacje. Ogród wodny równie interesująco prezentuje się w formie naturalistycznej, jak i nowoczesnej. Oto kilka pomysłów na wodę w ogrodzie.

  
Jeżeli chcemy urządzić ogród w stylu nowoczesnym, powinniśmy zdecydować się na elementy wodne o prostych, geometrycznych formach i minimalistycznym designie. Dobrym wyborem będą z pewnością ściany wodne, kanały czy kule z wytryskującą wodą. Najlepiej wybierać modele ze stali lub szkła. Jeżeli zamierzamy zbudować oczko wodne w ogrodzie nowoczesnym, najlepiej wybrać prosty, geometryczny kształt (np. kwadratu, prostokąta). W nowoczesne aranżację z pewnością dobrze wpisze się basen ogrodowy lub jacuzzi.

  
W ogrodach w stylu naturalistycznym woda powinna tworzyć idealną harmonię z otoczeniem. Ogród wodny ma tutaj imitować naturalne pejzaże z jeziorami, górskimi strumieniami czy wodospadami. Z tego powodu zbiornikom wodnym najlepiej nadać nieregularny, opływowy kształt, a strumyk poprowadzić w taki sposób, by wił się, zwężał i rozszerzał. W naturalistycznym ogrodzie wodnym nie może też zabraknąć kamiennych głazów, drewnianych mostków i roślin do oczka wodnego typowych dla naturalnych ekosystemów wodnych.

  
Dzięki elementom wodnym można również stworzyć piękny ogród romantyczny. Świetnie sprawdzą się w nim tradycyjne betonowe fontanny, rzeźby z wypływającą wodą, postarzane dzbany, misy z wodą czy żeliwne poidełka. W romantycznym ogrodzie elementy wodne warto umieścić wśród roślinności, w miejscach ustronnych, ukrytych przed wzrokiem sąsiadów i przechodniów.

Jak dbać o oczko wodne w ogrodzie?

Naturalne zbiorniki wodne wykazują zdolność do samooczyszczania, dzięki czemu są odporne na nagłe zmiany parametrów fizykochemicznych. Niestety, w mniejszych zbiornikach ogrodowych, takich jak oczka wodne, procesy te nie są wystarczająco wydajne.

Jak oczyścić wodę w stawie lub w oczku wodnym? By woda w oczku wodnym była czysta, niezbędne jest właściwe pielęgnowanie zbiornika. Należy regularnie oczyszczać go z glonów, liści, mułu czy martwych części roślin. Warto również zainstalować w zbiorniku wodnym wydajny filtr z pompą. W utrzymaniu czystego oczka wodnego pomóc mogą także odpowiednie rośliny. Do roślin oczyszczających wodę w oczku wodnym zaliczane są gatunki takie jak: hiacynt wodny (Eichhornia crassipes), limnobium gąbczaste (Limnobium spongia), azolla karolińska (Azolla filiculoides), rogatek sztywny (Ceratophyllum demersum).

By pozbyć się glonów z oczka wodnego, warto zadbać o utrzymanie optymalnego pH wody (6,5-7,5). W przypadku zbyt wysokiego pH można zastosować kwaśny torf w specjalnych ażurowych workach. Do oczyszczania oczka wodnego można również wykorzystać biopreparaty z pożytecznymi mikroorganizmami, które w naturalny sposób przywracają równowagę w zbiorniku.

Oczko wodne bez komarów – jak walczyć z uciążliwymi insektami?

Duży zbiornik wodny w ogrodzie może przyciągnąć w naszą okolicę nieproszonych gości. Wiele osób obawia się, że ze względu na oczko wodne w ogrodzie ich zielona oaza zamieni się w siedlisko komarów. Nie musi tak jednak się stać. Kluczowe znaczenie dla ograniczenia liczebności komarów w otoczeniu ma prawidłowe zaprojektowanie ogrodu wodnego.

Warto zatroszczyć się o dużą różnorodność roślin wodnych, które przyciągną do oczka wodnego różne zwierzęta, także te żywiące się komarami. Do oczka wodnego można również wpuścić ryby, które zjadają owady. Dodatkowo należy zapewnić stały ruch wody w zbiorniku (np. przy użyciu fontanny lub pompy napowietrzającej). Warto również ograniczyć w zbiorniku rośliny z pływającymi liśćmi, które są wykorzystywane przez insekty do składania jaj. W walce z komarami przy oczku wodnym pomóc mogą również rośliny odstraszające owady, np. mięta (Mentha), komarzyca (Plectranthus coleoides), kocimiętka (Nepeta), lawenda wąskolistna (Lavandula angustifolia).

Urządzenie ogrodu wodnego to oryginalny sposób na wzbogacenie aranżacji swojego zielonego zakątka. Oczka wodne, stawy czy strumyki mogą być nie tylko wspaniałą dekoracją ogrodu, ale również prawdziwą oazą bioróżnorodności. Dzięki elementom wodnym każdy ogród zyska dynamiczny charakter, a wypoczynek na łonie natury stanie się znacznie przyjemniejszy.