Pogorszenie kondycji trawnika nie zawsze spowodowane jest błędami w pielęgnacji czy chorobami grzybowymi. Zdarza się, że zagrożenie kryje się pod ziemią. Problemy z trawnikiem mogą być skutkiem żerowania szkodników glebowych. Bytujące pod ziemią pędraki, krety czy turkucie mogą doprowadzić do żółknięcia, zasychania i zamierania darni. Z tego powodu istotne jest ich szybkie wykrycie i prawidłowe zwalczanie. Podpowiadamy, jak rozpoznać szkodniki trawnika i jak z nimi walczyć.

Najczęstsze szkodniki trawnika

Trawnik to nie tylko zielona ozdoba ogrodu, ale również miejsce życia i żerowania wielu mikroorganizmów, owadów, małych ssaków czy ptaków. Wiele z nich (np. dżdżownice) pełni pozytywną funkcję w ogrodzie, np. przyczyniając się do rozkładu materii organicznej czy spulchniania i napowietrzenia podłoża. Niestety, niektóre owady i inne zwierzęta mogą spowodować uszkodzenia trawnika. 

Do najpoważniejszych szkodników trawnika należą szkodniki glebowe. Organizmy zaliczane do tej grupy żyją pod ziemią, gdzie żerują głównie na korzeniach lub częściach podziemnych roślin (np. bulwach, cebulach). Do najczęściej spotykanych szkodników glebowych trawników należą: 

• pędraki, 

• drutowce,

• turkucie podjadki, 

• nicienie, 

• opuchlaki, 

• rolnice. 

Zniszczenia trawnika mogą powodować różne stadia rozwojowe owadów – larwy, gąsienice czy imago. Występowaniu szkodników glebowych często sprzyjają specyficzne warunki panujące w ogrodzie – np. wysoka wilgotność podłoża, brak odpowiedniego napowietrzenia. Zdarza się też, że pojawienie się szkodników w ogrodzie ma związek z określonym siedliskiem (np. położeniem ogrodu w pobliżu lasu). 

Uszkadzać trawnik mogą również drążące podziemne tunele krety i nornice. Niektóre szkodniki trawnika żyją także na jego powierzchni. Zagrożeniem dla murawy mogą być m.in. mrówki. Z kolei dla nowo zakładanych lub odnawianych trawników niebezpieczeństwo stwarzają ptaki, które chętnie wyjadają nasiona traw. 

Pędraki w trawniku – zwalczanie

Pędraki, czyli larwy chrząszczy (głównie z rodziny żukowatych), to jedne z najpospolitszych szkodników trawników. Najczęściej w ogrodach spotykane są larwy chrabąszcza majowego i guniaka czerwczyka. Pędraki można rozpoznać po białym zabarwieniu, łukowato wygiętym ciele i 3 parach odnóży. 

Rozwój pędraków trwa kilka lat (zwykle 2-4), dlatego jeśli w porę nie podejmiemy się ich zwalczania, mogą spowodować poważne szkody w naszym ogrodzie. Pędraki podgryzają korzenie traw. Prowadzi to do uszkodzenia systemu korzeniowego i usychania trawnika, czego sygnałem jest żółknięcie darni. 

Skąd się biorą pędraki w trawniku? Szkodniki te wylęgają się z jaj złożonych w ziemi. Powszechnie występują zwłaszcza na ziemiach piaszczystych oraz trawnikach zaniedbanych czy pokrytych filcem. Masowemu występowaniu pędraków sprzyja również brak ich naturalnych wrogów, czyli kretów. 

Jak rozpoznać pędraki w trawniku? Szkodniki te często można zaobserwować gołym okiem, rozgarniające wierzchnią warstwę ziemi. Płaty trawy w miejscach żerowania pędraków łatwo odrywają się od podłoża, a korzenie traw są wyraźnie uszkodzone. 

Niestety, zwalczanie pędraków w trawniku jest dosyć trudne i pracochłonne. Należy dążyć do wyeliminowania nie tylko larw żerujących w trawniku, ale także postaci dorosłych chrząszczy, które mogą znajdować się na drzewach i krzewach. 

Jedną z najskuteczniejszych metod zwalczania pędraków jest przekopanie podłoża na głębokość ok. 30 cm. Wyrzucone na powierzchnię ziemi pędraki obumrą wystawione na słońce lub zostaną zjedzone przez ptaki. Metoda ta wiąże się jednak ze zniszczeniem przynajmniej części murawy i koniecznością jej zakładania od nowa. 

Do walki z pędrakami można również wykorzystać środki naturalne, np. zawierające pasożytnicze nicienie Heterorhabditis bacteriophora lub dobroczynne bakterie tworzące środowisko niesprzyjające pędrakom. Co na pędraki będzie naprawdę skuteczne? Można stosować ekologiczne gnojówki i preparaty na bazie wrotyczu. Jeśli metody te nie przyniosą oczekiwanych rezultatów, niezbędne może okazać się zastosowanie silnych środków chemicznych. Aby uniknąć masowych inwazji pędraków, warto pamiętać także o prawidłowej pielęgnacji trawnika – koszeniu, aeracji, wertykulacji i odchwaszczaniu. 

Drutowce w trawniku – najlepsze sposoby zwalczania

Kolejnymi często spotykanymi szkodnikami trawników są drutowce, czyli larwy chrząszczy z rodziny sprężykowatych. Szkodniki te mają długie (ok. 2 cm), bezbarwne lub ciemnobrunatne ciało. Początkowo larwy odżywiają się substancją próchniczą, natomiast z czasem zaczynają żerować na roślinach. 

Drutowce żerują w glebie przez kilka lat (ok. 4-5 lat). Podobnie jak pędraki mogą podgryzać korzenie traw i powodować zamieranie trawnika. Drutowce najchętniej występują w podłożu lekkim, rzadko spulchnianym i zachwaszczonym. Ograniczeniu ich występowania sprzyja więc regularne wykonywanie zabiegów pielęgnacyjnych na trawniku. Do zwalczania drutowców można wykorzystać metody i środki na pędraki w trawniku. 

Nicienie glebowe – przyczyna chorób trawnika

Nie zawsze szkodniki trawnika można zaobserwować gołym okiem. Przyczyną problemów z trawnikiem mogą być również nicienie glebowe. Są one na tyle małe (ok. 0,3 mm), że nie sposób je zobaczyć. Nicienie są pasożytami roślin. Uszkadzają ich korzenie, hamują wzrost i często przenoszą groźne wirusy. Obecność nicieni glebowych w trawniku daje podobne objawy jak pędraków. Trawa żółknie, usycha, zamiera i łatwo odrywa się od ziemi. Do zwalczania nicieni glebowych można wykorzystać naturalne wyciągi z czosnku lub biopreparaty z pożytecznymi bakteriami. 

Rolnice – fruwające owady na trawniku

Nasz trawnik może zostać zaatakowany również przez rolnice, czyli motyle z rodziny sówkowatych. Niebezpieczne dla trawnika są gąsienice o wydłużonym, walcowatym ciele i brunatnym lub oliwkowym zabarwieniu. Rolnice uszkadzają trawę i powodują powstania pustych miejsc na trawniku. W walce z rolnicami ważną rolę odgrywa regularne odchwaszczanie trawnika, które sprawia, że młodociane gąsienice nie mogą znaleźć roślin żywicielskich. Inną metodą jest przekopywanie podłoża. 

Opuchlaki – jak je zwalczać?

Jeśli zauważymy, że nasz trawnik zaczął ostatnio więdnąć, żółknąć i zamierać, powinniśmy upewnić się, czy nie padł ofiarą opuchlaków, czyli chrząszczy należących do rodziny ryjkowcowatych. Ich larwy, żerując w ziemi, mogą uszkadzać korzenie traw. Larwy opuchlaków mają szarobiałą barwę i ciemnobrązową głowę, natomiast postacie dorosłe czarny pancerz. Dorosłe owady wygryzają dziury w liściach roślin ozdobnych i uprawnych. 

Opuchlaki w trawniku eliminuje się środkami naturalnymi, np. wyciągiem z wrotyczu lub biopreparatami z nicieniami. Do zwalczania tych szkodników trawnika można również wykorzystać insektycydy, które należy dobrać do stadium rozwojowego (inne środki przeznaczone są do zwalczania larw, a inne postaci dorosłych). 

Turkuć podjadek – groźny szkodnik trawnika

Jeśli zaobserwujemy na trawniku dużego (ok. 7 cm) owada, o brunatnym ciele, przypominającego nieco raka, najprawdopodobniej mamy do czynienia z turkuciem podjadkiem. Turkucie drążą podziemne tunele, płytko pod ziemią, dlatego mogą uszkadzać korzenie traw. Skutkiem żerowania turkucia podjadka na trawniku może być pojawianie się dużych plam zeschniętej i zwiędniętej trawy. 

Turkucie często pojawiają się w ogrodach o żyznym, wilgotnym podłożu. Do zwalczania tych szkodników można wykorzystać pułapki chwytne, które umożliwiają wyłapanie i wypuszczenie owadów. Warto wiedzieć, że pojedynczych turkuci nie należy eliminować – jako naturalni wrogowie drutowców i pędraków są one sprzymierzeńcami ogrodników. 

Mrówki na trawniku

Chociaż mrówki w ogrodzie uważane są za owady pożyteczne, pojawienie się ich kolonii na trawniku może mieć negatywny wpływ na wygląd i kondycję murawy. Mrówki, drążąc swoje korytarze w trawniku, powodują przesuszenie podłoża i niszczenia korzeni traw. W wyniku bytowania kolonii mrówek na trawniku mogą tworzyć się nieestetyczne łysiny. 

Do zwalczania mrówek można stosować gotowe preparaty owadobójcze lub środki naturalne (np. olejki eteryczne, wyciąg z czosnku, gnojówki z pokrzyw i piołunu). Aby odstraszyć mrówki z ogrodu, w pobliżu trawnika można również posadzić aromatyczne rośliny, takie jak lawenda, mięta lub tymianek. 

Krety i nornice – jak pozbyć się ich z trawnika?

Oprócz owadów i nicieni za ogrodowe szkodniki uznawane są również krety. W rzeczywistości ich rola w ogrodzie nie jest jednak jednoznaczna. Krety w ogrodzie żywią się owadami i zapobiegają ich masowym inwazjom. Ich przysmakami są m.in. pędraki i drutowce, czyli najpospolitsze szkodniki trawników. Niestety, drążąc podziemne tunele i usypując kopce, krety niszczą darń. Dodatkowo kopce na trawniku wyraźnie obniżają estetykę murawy. 

Najlepszym sposobem walki z kretami w ogrodzie jest stworzenie mechanicznych barier, uniemożliwiających im żerowanie. Jeśli chcemy uniknąć zniszczenia trawnika przez krety, powinniśmy wykorzystać specjalne siatki na krety montowane pod murawą. Aby pozbyć się kretów z ogrodu, możemy umieścić na trawniku specjalne odstraszacze wibracyjne lub ultradźwiękowe. Na podziemne ssaki odstraszająco działają również niektóre zapachy np. naftalina, olejki eteryczne, wyciągi z lawendy, czosnku i rącznika pospolitego. 

Podobne szkody, jak krety na trawniku, mogą wyrządzić nornice. Te gryzonie z podrodziny karczowników drążą tunele płytko pod ziemią. Charakterystycznymi śladami ich obecności są dziury pojawiające się gęsto na trawniku. Z nornicami walczy się w podobny sposób jak z kretami. Pomocne mogą okazać się odstraszacze dźwiękowe, pułapki czy wyciągi roślinne. 

Jak chronić trawnik przed szkodnikami? 

By uniknąć inwazji szkodników, jeszcze przed założeniem trawnika powinniśmy zadbać o odpowiednie przygotowanie terenu (m.in. odchwaszczenie, odpowiedni drenaż i żyzną ziemię pod trawnik). Późniejsza ochrona trawnika przed szkodnikami opiera się przede wszystkim na jego właściwej pielęgnacji. Należy pamiętać o takich zabiegach jak nawożenie, aeracja, wertykulacja, piaskowanie, odchwaszczanie, koszenie i podlewanie. Duże znaczenie mają również wiosenne porządki na trawniku oraz właściwe przygotowanie trawnika do zimy. Jednocześnie warto dbać o bioróżnorodność w ogrodzie, która jest najlepszą gwarancją utrzymania równowagi między szkodnikami i ich naturalnymi wrogami.