Stal corten ma piękny rdzawy kolor i doskonałe parametry. Nic dziwnego, że uchodzi za ulubiony materiał współczesnych architektów i projektantów. W dzisiejszym artykule przyglądamy jej się z bliska. Zdradzamy, jakie wady i zalety skrywa modny corten, do czego wykorzystać rdzewiejącą stal w ogrodzie i z czym ją połączyć, żeby uzyskać najlepszy efekt.

Czym jest stal corten? 

Corten to stal o podwyższonej odporności na korozję. Pod wpływem czynników atmosferycznych na powierzchni blachy wytwarza się brązowo-pomarańczowy nalot, który przypomina rdzę. Uzyskana w ten sposób powłoka ochronna spowalnia proces korozji, wydłuża żywotność materiału, a równocześnie zapewnia ciekawy efekt dekoracyjny.

Pasywacja, czyli proces powstawania patyny, przebiega stopniowo. W warunkach zewnętrznych rdzawy nalot “dojrzewa” przez ok. 18-36 miesięcy. Z czasem warstwa patyny ciemnieje – z pomarańczowej staje się pomarańczowo-brązowa, a po upływie 20-30 lat zmienia kolor na brunatny. Na to, jaki odcień przybierze korten i jak szybko wytworzy się patyna, wpływa kilka czynników, m.in. klimat danego miejsca, stopień ekspozycji na słońce oraz jakość powietrza. W silnie zanieczyszczonym środowisku wielkomiejskim lub przemysłowym nalot osadza się szybciej, a jego kolor jest wyraźnie ciemniejszy. 

Aby cały proces przebiegł prawidłowo, kortem musi naprzemiennie moknąć i wysychać. O ile w środowisku zewnętrznym warstwa patyny wykształca się samoczynnie, o tyle przedmioty przeznaczone do użytku wewnętrznego wymagają zabiegu sztucznego patynowania. 

    fot. CORTENA

Krótka historia stali corten

Wbrew temu, co mogłoby się wydawać, korten nie jest materiałem nowym. Jego historia sięga lat 30. XIX wieku, kiedy to amerykańska firma, United States Steel Corporation, postanowiła znaleźć zamiennik dla podatnej na korozję stali konstrukcyjnej. Nowy produkt okazał się trwały, bezproblemowy w utrzymaniu i odporny na działanie warunków atmosferycznych. Początkowo znalazł zastosowanie przy budowie wagonów kolejowych. Dopiero z czasem dostrzeżono walory estetyczne cortenu i zaczęto eksponować materiał na elewacjach budynków. Za najstarszą budowlę z "zardzewiałą" fasadą uchodzi siedziba firmy John Deere w Illinois, zaprojektowana przez fińskiego architekta Eero Saarinena w 1964 roku.

Odporna na korozję stal zyskała nazwę Cor-ten. Termin został utworzony w oparciu o dwie kluczowe właściwości produktu: Improved Corrosion Resistance (podwyższoną odporność na korozję) i Tensile Strength (wytrzymałość na rozciąganie). Od momentu powstania stanowi zastrzeżony znak towarowy. Współcześnie produkt występuje pod wieloma nazwami, m.in. korten, stal kortenowska, blacha kortenowska, stal corten czy stal rdzewiejąca.

Zalety i wady stali corten

Zalety cortenu

Stal kortenowska ma szereg zalet, które czynią z niej idealny materiał do ogrodu. W przeciwieństwie do innych metali nie wymaga dodatkowej obróbki ani regularnego malowania. Jej powierzchnia, pokryta warstwą patyny, stanowi najlepsze zabezpieczenie przed postępującą korozją. Dzięki swoim właściwościom corten może przetrwać kilkadziesiąt lat w nienaruszonym stanie.

Korten jest trwały, mało wymagający, a na dodatek niezwykle atrakcyjny. To właśnie jego walory estetyczne sprawiają, że materiał cieszy się tak dużą popularnością wśród projektantów i architektów. Niejednorodna, pomarańczowo-brązowa powierzchnia współgra doskonale z naturalnym otoczeniem roślin i większością stosowanych w ogrodzie materiałów, zwłaszcza z drewnem, betonem i kamieniem. Materiał łatwo poddaje się perforacji, dzięki czemu pozwala osiągnąć bardzo ciekawe efekty dekoracyjne. 

fot. CORTENA

          
Wady cortenu

Czy chwalony przez wszystkich corten ma jakiekolwiek wady? Jeśli materiał jest stosowany prawidłowo, zgodnie z zaleceniami producenta, nie powinien sprawiać żadnych problemów. Przede wszystkim należy zadbać o odpowiedni montaż i umiejscowienie wykonanych z cortenu elementów. Na ich powierzchni nie powinna zbierać się woda, ponieważ długotrwały kontakt z wilgocią może doprowadzić do zniszczenia powłoki. Z tych samych względów stal corten nie sprawdzi się w środowisku mokrym. 

Kolejną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę, jest ryzyko zabrudzenia sąsiadujących z cortenem powierzchni. W początkowym etapie eksploatacji rdza jest wypłukiwana przez deszcz, a co za tym idzie, może barwić inne materiały. Kostka brukowa, beton oraz inne, trudne do wyczyszczenia powierzchnie, które znajdują się w bezpośrednim kontakcie z metalem, powinny zostać tymczasowo zabezpieczone. Z reguły problem ustępuje po kilku tygodniach. 

Stal corten w ogrodzie: zastosowanie

Corten znajduje szerokie zastosowanie w ogrodach, parkach i na terenach zielonych. Najczęściej przybiera postać dużych, prostokątnych donic, w których zielenią się wysokie trawy ozdobne. Z kortenu wykonywane są również obrzeża trawnikowe, schody, oprawy lamp i elementy małej architektury, m.in. fontanny, ławki, paleniska, grille, dekoracyjne ażurowe ścianki, instalacje artystyczne i rzeźby. 

Z czym łączyć korten? Materiał prezentuje się najlepiej w nowoczesnym otoczeniu; lubi towarzystwo prostych mebli, starannie dobranych roślin i dobrej jakości materiałów.