Niemal w każdym ogrodzie znaleźć można cieniste i wilgotne zakątki. Miejsca takie uchodzą za wyjątkowo trudne w aranżacji i pielęgnacji. Nawet one mogą jednak zachwycać barwnymi, przyciągającymi wzrok rabatami. Jakie rośliny do cienia wybrać, by uniknąć rozczarowań i problemów? 

Jak urządzić ogród w cieniu?

Właściwe nasłonecznienie i wilgotność gleby to jedne z najważniejszych czynników wpływających na wzrost i kwitnienie roślin. Bujnie rosnące i obficie kwitnące rośliny są zazwyczaj domeną miejsc słonecznych, o umiarkowanej wilgotności. Wilgotne i zacienione stanowiska w ogrodzie wielu roślinom nie pozwalają na optymalny rozwój. Posadzone na nich okazy są szczególnie narażone na gnicie, choroby grzybowe czy inwazje owadów. Niedobór słońca wyraźnie odbija się też na kondycji i wyglądzie roślin – ich liście i kwiaty często bledną, karłowacieją lub więdną. Rośliny później rozpoczynają i kończą sezon wegetacyjny, przez co źle znoszą zimowanie. 

Ogrody w cieniu zlokalizowane są głównie od strony północnej. Miejsca zacienione i wilgotne występują też pod drzewami i wysokimi krzewami, w zagłębieniach terenu, pod trejażami i pergolami, przy ścianach budynków oraz w otoczeniu elementów architektury ogrodowej (np. altanek). Tego typu stanowiska są odpowiednie przede wszystkim dla roślin leśnych. Jako tło w miejscach cienistych i wilgotnych najlepiej wykorzystać rośliny o bujnych, ozdobnych liściach, które pozwolą wyeksponować kwitnące okazy. Warto dobierać rośliny o liściach o różnych fakturach, wielkościach i kształtach. Przy ścianach, drzewach i podporach najlepiej sadzić cieniolubne pnącza. Do cienia świetnie nadają się również rośliny okrywowe, które szybko utworzą zwarte dywany. W cienistych, wilgotnych zakątkach warto ponadto sadzić rośliny, które kwitną już na początku sezonu wegetacyjnego, wczesną wiosną. Rośliny do miejsc zacienionych i wilgotnych należy dobrać też do pH gleby. Większość roślin do cienia, ze stanowisk leśnych, wymaga gleby kwaśnej (o odczynie 4,5-5,5). Podłoże dla nich można więc wzbogacić torfem.

W ogrodzie w cieniu można z powodzeniem tworzyć rabaty mieszane. Należy jednak dobierać rośliny o podobnym tempie wzrostu, by uniknąć zagłuszania jednych przez inne w warunkach niedoboru światła. Lepiej zrezygnować z roślin o dekoracyjnych, okazałych kwiatach, zwłaszcza w intensywnych kolorach (czerwonych, pomarańczowych, żółtych) – w ogrodzie w cieniu nie będą mogły zaprezentować wszystkich swoich walorów. Podobnie problematyczne może być utrzymanie roślin jednorocznych. 

Kompozycje w cieniu warto urozmaicić roślinami i elementami dekoracyjnym (np. rzeźbami) o jasnych barwach, zwłaszcza białych, które optycznie rozjaśnią cieniste zakątki. W ogrodzie w cieniu można też stworzyć źródełko lub fontannę, dzięki którym odtworzymy unikalny charakter leśnych strumieni. Zacieniona strefa ogrodu to również dobre miejsce do stworzenia sezonowego kącika wypoczynkowego – w sam raz na letnie upały. 

Byliny do cienia

W miejscach wilgotnych i cienistych bardzo ważną rolę odgrywają byliny. Wiele z nich nie ma dużych wymagań, dzięki czemu dobrze rośnie nawet na trudnych terenach. Do ogrodu w cieniu warto wybierać byliny porastające zacienione i wilgotne dno leśne. Dobrym wyborem będą więc parzydła leśne, naparstnice purpurowe, pragnie syberyjskie, ciemierniki, nawroty czerwonobłękitne, zawilce, brunnery wielkolistne, podagryczniki, rodgersje, fiołki wonne, bodziszki korzeniaste. Rabaty warto wzbogacić wczesnokwitnącymi roślinami do cienia, które będą ozdobą już od początku wiosny, np. przylaszczkami, pierwiosnkami, konwaliami. W cieniu mogą rosnąć także orliki czy tawułki. 

Paprocie do cienia

Jednymi z najlepszych roślin do miejsc wilgotnych i zacienionych są paprocie. W naturze występują one w wilgotnych lasach. Wymagają żyznych gleb, zwykle o kwaśnym odczynie. Paprocie, dzięki dekoracyjnym liściom, świetnie urozmaicą kompozycje ogrodowe. W ogrodzie w cieniu możemy uprawiać m.in.: nerecznicę samczą, pióropusznik strusi, długosz królewski, języcznik zwyczajny.

Drzewa i krzewy do cienia

W ogrodzie w cieniu nie może zabraknąć drzew i krzewów. Spośród nich najlepsze będą iglaki i zimozielone krzewy, które prezentują się wspaniale przez cały rok, tworząc zielone tło. Na cienistych stanowiskach możemy z powodzeniem posadzić cisy czy mahonie. Wilgotne i cieniste miejsca będą też odpowiednie dla azalii. Jeśli chcemy nieco rozjaśnić kompozycję, wykorzystajmy białą hortensję krzewiastą. 

Pnącza do cienia

Miejsca pod drzewami i przy ścianach budynków to idealne stanowiska dla cieniolubnych pnączy. Doskonałą rośliną do wilgotnych i zacienionych zakątków jest bluszcz pospolity. Odznacza się on szybkim tempem wzrostu i dużą tolerancją na różne warunki siedliskowe. Świetnie rośnie nawet pod gęstymi drzewostanami, dekoracyjnie oplata drzewa lub podpory i tworzy piękne tło dla innych roślin. Spośród pnączy w miejscach cienistych i wilgotnych można posadzić także: winobluszcz pięciolistkowy czy kokornak wielkolistny. Efektowną ozdobą ogrodów w cieniu będą ponadto kwitnące na biało hortensje pnące lub przywarki japońskie. 

Zamiast trawnika – rośliny okrywowe do cienia

Pielęgnacja trawnika w cieniu często przysparza sporych trudności. Ze względu na niedobór słońca wzrost trawy jest ograniczony. Prawdziwą zmorą jest też bujnie rozrastający się mech. Zamiast trawnika w ogrodzie w cieniu można stworzyć efektowne roślinne kobierce. Na takich stanowiskach dobrze sprawdzą się cieniolubne rośliny okrywowe: barwinek pospolity, dąbrówka rozłogowa, runianka japońska, funkia, kopytnik pospolity, tojeść rozesłana, epimedium, bluszczyk kurdybanek.