Aromatyczne i barwne – zioła doskonale sprawdzają się nie tylko w kuchni, ale również w przydomowym ogrodzie. Ich uprawa nie jest trudna – nie wymaga wiele wysiłku ani przestrzeni. Jak założyć ogródek ziołowy? Dlaczego warto uprawiać zioła w ogrodzie? 

Zioła w ogrodzie – zalety

Zioła w ogrodzie pełnią zarówno funkcję użytkową, jak i ozdobną. Mogą stanowić świetne wzbogacenie rabat czy łąki kwietnej. Dzięki intensywnej woni, różnorodnym barwom, kształtom i fakturom urozmaicają roślinne kompozycje oraz stymulują wszystkie zmysły. Napawanie się aromatem ziół, dotykanie ich liści czy przyglądanie się kwiatom relaksuje i poprawia nastrój. 

Kwitnące zioła ogrodowe mają niewielkie wymagania siedliskowe. Mogę rosnąć nawet na piaszczystych, mało urodzajnych glebach. Nie wymagają obfitego podlewania czy nawożenia. Rosną szybko, często tworząc barwne dywany. Są odporne na niekorzystne warunki środowiskowe – susze czy mrozy. Wiele ziół rozsiewa się samoistnie, może z powodzeniem zimować w podłożu lub w pomieszczeniu, dzięki czemu nie jest konieczne ich coroczne sadzenie. Zioła można wykorzystać w miejscach trudnych w aranżacji, wypełniając nimi wolną przestrzeń. Ozdobne zioła w ogrodzie udekorują puste pola pod drzewami, skalniaki, murki oporowe, rabaty przy ogrodzeniu. Zioła w ogrodzie w donicach mogą uprawiać nawet osoby, które nie dysponują rozległą przestrzenią. Pojemniki z pachnącymi roślinami zmieszczą się na balkonie czy tarasie. Zioła ogrodowe doskonale nadają się także dla zapracowanych czy początkujących amatorów ogrodnictwa. 

Uprawa ziół w ogrodzie przydomowym sprzyja wizytom w okolicy owadów, ptaków czy ssaków. Zioła, jako rośliny miododajne, zwabią do naszego ogrodu barwne motyle i inne pożyteczne owady. Będą jednocześnie odstraszały kleszcze lub szkodniki niszczące uprawy. Zwarte, wysokie ziołowe nasadzenia mogą stać się wspaniałą kryjówką i stołówką dla jeży czy ptaków. Ogródek ziołowy daje możliwość podziwiania z bliska życia różnorodnych stworzeń. Sprawia, że okolica tętni życiem. 

Ogródek ziołowy jest jednak nie tylko wspaniałą dekoracją, ale przede wszystkim spiżarnią. Dzięki niemu możemy cieszyć się smakiem i zapachem świeżo zerwanych roślin. Pachnące zioła w ogrodzie sprawdzają się jako przyprawy. Można stosować je jako dodatek do napojów, ciast, sałatek, sosów czy mięs. Nadają się do suszenia i całorocznego wykorzystania w kuchni. Zioła rosnące w ogrodzie mogą służyć do przyrządzania posiłków na świeżym powietrzu. Są łatwo dostępne i możemy sięgać po nie np. podczas grillowania. Zioła ogrodowe są ponadto cenionymi roślinami leczniczymi, które stanowią skuteczne remedium na najczęstsze dolegliwości. Zioła lecznicze możemy wykorzystać do przyrządzenia prozdrowotnych naparów, nalewek czy syropów. Wiele z nich nadaje się do przygotowania naturalnych kosmetyków.

Kwitnące zioła to cenny element dekoracyjny, który pomoże podkreślić styl naszego ogrodu. Pasują idealnie do ogrodów wiejskich, gdzie można łączyć je z roślinami jednorocznymi, sadzić na grządkach (samodzielnie lub z warzywami) lub stworzyć z nich zjawiskową łąkę kwietną. Zioła przyprawowe to nieodłączny atrybut ogrodów śródziemnomorskich, w których zdobią żwirowiska, skały, murki czy donice. 

Jakie zioła uprawiać w ogrodzie?

W ogrodzie można uprawiać większość pospolitych ziół. Do najpopularniejszych ziół jednorocznych należą: bazylia, cząber, kolendra, majeranek, rukola, rzeżucha, koper, trybula. Spośród ziół wieloletnich w ogrodzie możemy posadzić: oregano, lubczyk, miętę, melisę, rozmaryn, szczypiorek, estragon, tymianek. 

Gatunki ziół warto dobrać do stylu ogrodu. W ogrodzie śródziemnomorskim nie może zabraknąć: lawendy, rozmarynu, tymianku, oregano, macierzanki, bazylii. Ogród rustykalny ozdobią: rumianek, ogórecznik lekarski, mięta, melisa, dziewanna, krwawnik, nasturcja, dziurawiec. 

Jak założyć ogródek ziołowy?

Zakładanie ogródka ziołowego rozpoczynamy od wyboru odpowiedniego stanowiska. Większość ziół ogrodowych preferuje miejsca nasłonecznione, ciepłe, osłonięte przed wiatrem. Najlepsze dla nich będą stanowiska położone od strony południowej lub południowo-zachodniej. Planując lokalizację kącika ziołowego w ogrodzie, powinniśmy uwzględnić też własne potrzeby. Jeśli zamierzamy dodawać zioła przyprawowe do potraw, najlepiej uprawiać je na kuchennym parapecie, w pobliżu jadalnego kącika w ogrodzie czy w warzywniku. Jeżeli natomiast chcemy cieszyć się pięknym aromatem roślin w czasie wypoczynku, możemy założyć ogródek ziołowy na balkonie lub w sąsiedztwie tarasu. Dekoracyjne i zapachowe walory kwitnących ziół podkreślimy, sadząc je wzdłuż ścieżek. 

Gdy znajdziemy już idealne miejsce na ogródek ziołowy, możemy przystąpić do przygotowania podłoża. Zioła uprawiane w ogrodzie najlepiej rosną na żyznej, lekkiej, dobrze przepuszczalnej glebie o obojętnym (6,0-6,5) pH. Przed wysiewem nasion podłoże warto więc wzbogacić uniwersalnym nawozem wieloskładnikowym, kompostem lub humusem. Jeśli podłoże jest zbyt ciężkie, należy wymieszać je z gruboziarnistym piaskiem. Ziemię pod uprawę ziół należy przekopać i spulchnić. Konieczne jest dokładne usunięcie chwastów, które mogłyby konkurować z ziołami o substancje odżywcze. 

Zioła w ogrodzie przydomowym można sadzić pojedynczo lub w grupach – na grządkach, podwyższonych rabatach lub w pojemnikach. Barwne kompozycje ziół w pojemnikach złożone z kilku gatunków o zbliżonych wymaganiach prezentują się wyjątkowo efektownie. Większe lub silnie rozrastające się gatunki (np. miętę, oregano) można umieścić między roślinami ozdobnymi. Nie należy łączyć ziół szybko rosnących z wolno rosnącymi. Lepiej też sadzić osobno zioła jednoroczne i wieloletnie – ułatwi to ich uprawę. Projektując kącik ziołowy w ogrodzie, powinniśmy pamiętać również o odpowiednim rozmieszczeniu ziół – najwyższe umieszczamy z tyłu (np. rozmaryn, estragon, bazylię, cząber, szałwię) a najniższe z przodu (np. tymianek, oregano). 

Do uprawy ziół w pojemnikach można wykorzystać drewniane skrzynie lub ceramiczne donice. Charakter ziołowego ogrodu doskonale podkreślą wiklinowe kosze czy ceglane obwódki. Skrzynki na zioła w ogrodzie powinny zapewniać dobry drenaż i odpowiednią izolację termiczną. Aby uniknąć przesuszenia ziół, lepiej zrezygnować z donic w ciemnych barwach, silnie nagrzewających się.

Do założenia ogródka ziołowego możemy wykorzystać zarówno nasiona, jak i gotowe sadzonki. Wysiew nasion przeprowadza się wiosną, zioła w doniczkach można sadzić przez cały sezon. 

Jak dbać o zioła w ogrodzie?

Pielęgnacja ziół w ogrodzie nie jest trudna ani czasochłonna. Niezbędne jest przede wszystkim regularne, niezbyt obfite podlewanie oraz odchwaszczanie. Warto nawozić zioła biohumusem lub kompostem. Młode rośliny trzeba uszczykiwać, aby wspomóc ich rozkrzewianie. Nie należy dopuszczać do kwitnienia i owocowania roślin – osłabi to ich wzrost. Zioła wieloletnie zimujące w ogrodzie przed nastaniem mrozów warto zabezpieczyć (np. okryć gałązkami drzew iglastych). Na początku sezonu trzeba dosadzić zioła jednoroczne i wieloletnie, które nie przetrwały zimy.

Do celów kulinarnych należy zrywać najstarsze listki świeżych ziół. Ich zbioru najlepiej dokonywać w godzinach przedpołudniowych, w suchy i pogodny dzień. Jeśli chcemy suszyć zioła ogrodowe, powinniśmy ściąć ich pędy na wysokości 5-10 cm, przed lub na samym początku kwitnienia. Zioła nasienne (np. kolendrę, kminek) zbiera się, gdy nasiona dojrzeją – zwykle w okresie lipca/sierpnia. Kwiaty pozyskuje się na samym początku kwitnienia. Zbiór kłączy i korzeni trzeba przeprowadzić jesienią lub wczesną wiosną.