Wreszcie nadeszła ta długo wyczekiwana chwila – mamy wymarzoną działkę i możemy zrealizować marzenie o własnym ogrodzie. Oczami wyobraźni widzimy już, jak nasza okolica mieni się od barwnych roślin, a my wypoczywamy w cieniu altany, tuż przy szumiącej fontannie… Najchętniej od razu pojechalibyśmy do sklepu ogrodniczego i zakupili upragnione rośliny. Zanim jednak przyjdzie cieszyć nam się z własnej zielonej oazy, musimy starannie zaplanować wszystkie etapy tworzenia ogrodu. Jak krok po kroku założyć ogród marzeń? Przedstawiamy etapy zakładania ogrodu. 

1. Wstępny projekt

Wszystko zaczyna się od marzeń. Stworzenie projektu zielonego otoczenia to pierwszy etap zakładania ogrodu. Projekt ogrodu powinien zawierać m.in.: plan wszystkich nasadzeń, spis roślin, plan systemów oświetlenia i nawodnienia, nawierzchni, ogrodzeń, elementów architektury oraz kosztorys. Przy projektowaniu ogrodu warto odpowiedzieć sobie na kilka pytań: 

•  jak ma wyglądać nasze przydomowe otoczenie (w jakim stylu chcemy zaprojektować ogród, jakie rośliny nam się podobają, jaka ma być kolorystyka ogrodu, czy aranżacja ogrodu będzie współgrała z wyglądem budynków i otoczenia?)

• jakie funkcje ma spełniać nasz ogród (rekreacja, miejsce zabawy dla dzieci, przestrzeń do spotkań towarzyskich, miejsce do uprawy roślin jadalnych)

• w jaki sposób najlepiej podzielić przestrzeń (gdzie urządzić rabaty, jak rozplanować ścieżki, w którym miejscu stworzyć kącik wypoczynkowy czy plac zabaw?)

• jaki czas możemy poświęcić na pielęgnację ogrodu (uprawa warzyw jest dużo bardziej wymagająca niż pielęgnacja iglaków czy drzew liściastych; egzotyczne okazy powinny być corocznie zabezpieczane przed mrozami; rabaty jednoroczne w przeciwieństwie do wieloletnich muszą być co roku aranżowane na nowo)

• jakim budżetem dysponujemy na stworzenie ogrodu (jeśli zaplanujemy skomplikowane, nowoczesne rozwiązania, koszty mogą okazać się wysokie; powierzenie prac profesjonalnej ekipie zwiększa koszty na złożenie ogrodu, ale może skutecznie ograniczyć wydatki na jego pielęgnację czy modernizację).

Gdy mamy już wizję ogrodu marzeń, musimy zweryfikować nasze plany. Zastanówmy się, jaką przestrzenią dysponujemy. Na tym etapie trzeba zrezygnować z niektórych roślin, a inne zastąpić odmianami karłowatymi. Konieczna może być również zmiana lokalizacji poszczególnych okazów. Planując przyszłe nasadzenia, musimy mieć na uwadze, że ogród to żywy ekosystem, który wciąż się rozwija. Lepiej więc pozostawić nieco wolnej przestrzeni, by rośliny mogły się swobodnie rozrastać. Warto też uwzględnić dostęp do światła słonecznego w poszczególnych częściach ogrodu (południowej, północnej, wschodnie i zachodniej), by właściwie dobrać lokalizację roślin. Kolejnym ograniczeniem przy planowaniu ogrodu jest okoliczna roślinność wraz z zabudowaniami. Ogród powinien być wkomponowany w otoczenie, a zarazem funkcjonalny. Nie najlepszym pomysłem może być tworzenie warzywnika czy kącika dla dzieci tuż przy drodze, a strefy relaksu przy ogrodzeniu sąsiadów. By stworzyć udany projekt ogrodu, trzeba ponadto przeprowadzić ocenę gleby i poziomu wód gruntowych. 

Ogród można zaprojektować samodzielnie – wykonując rysunek odręczny lub wizualizację w programie komputerowym. Zwykle lepszym rozwiązaniem jest jednak powierzenie tego zadania specjaliście – architektowi krajobrazu, który przeprowadzi inwentaryzację terenu i fachowym okiem spojrzy na naszą koncepcję ogrodu. 

2. Prace ziemne

Prace ziemne to drugi etap zakładania ogrodu. Już w trakcie budowy domu warto zadbać o zabezpieczenie macierzystego gruntu. Żyzną wierzchnią warstwę ziemi (humus) należy zebrać i zmagazynować w pryzmie. Dzięki temu tuż po zakończeniu budowy możliwe będzie przywrócenie warunków glebowych panujących w ogrodzie. Zachowanie roślinności rosnącej na działce jest trudne – można jednak spróbować zabezpieczyć większe okazy. 

Po zakończeniu budowy cały teren trzeba dokładnie oczyścić z gruzu i zanieczyszczeń budowlanych. Kolejnym etapem zakładania ogrodu jest usunięcie chwastów, korzeni i kłączy roślin znajdujących się w ziemi. Najlepiej zrobić to w sposób mechaniczny. Na tym etapie pomocna będzie glebogryzarka. Czasami po oczyszczeniu terenu może okazać się, że ziemia nie nadaje się pod uprawę roślin i niezbędna będzie jej całkowita wymiana. 

Po oczyszczeniu terenu powinniśmy przystąpić do jego wstępnego wymodelowania. Przy użyciu ziemi z placu budowy można urozmaicić rzeźbę terenu i uformować pagórki, skarpy, wgłębienia. Dzięki temu ogród stanie się dużo ciekawszy i bardziej efektowny. Odpowiednie ukształtowanie terenu może też ułatwić usuwanie nadmiaru wody, bez konieczności wykonywania drenażu. 

3. Układanie nawierzchni

Kolejny etap tworzenia ogrodu to układanie nawierzchni. Wytyczenie ścieżek powinno nastąpić już na etapie projektowania ogrodu. Dróżki w ogrodzie muszą łączyć ze sobą poszczególne strefy i umożliwiać łatwe przemieszczanie się po ogrodzie. Ścieżki nie mogą jednak zakłócać harmonii w ogrodzie. Ich przebieg, szerokość i wykonanie powinny być spójne. W małych ogrodach zwykle lepiej prezentują się geometryczne ścieżki, w większych mile widziane są kręte i wijące się. Na końcu lub po bokach ścieżek należy zaprojektować lekkie (2%) spadki, które pozwolą na odpływanie wody opadowej. Rodzaj nawierzchni powinien być dostosowany do przeznaczenia ścieżek. Wykorzystać można płyty lub bruk z kamienia naturalnego, betonu czy drewna. Nawierzchnie powinny być układane na wcześniej ubitym podłożu. W ogrodzie warto też tworzyć tzw. zielone nawierzchnie wykonane ze żwiru, klinkieru trawnikowego, płyt ażurowych czy luźno ułożonej kostki brukowej – poprzerastanych trawą i roślinami okrywowymi. 

4. Montaż drenażu, instalacji oświetleniowych i systemów nawadniania

Po oczyszczeniu i wymodelowaniu terenu nadchodzi pora na montaż podziemnych instalacji. Jeśli poziom wód gruntowych jest wysoki lub wierzchnia warstwa gleby jest słabo przepuszczalna, konieczne jest zainstalowanie instalacji odwadniających (rur drenujących). Trzeba pomyśleć też o oświetleniu i nawadnianiu ogrodu – zainstalować podziemny system nawadniający oraz przewody elektryczne do oświetlenia. Lamp oświetleniowych warto użyć np. do podświetlenia budynków, elementów architektonicznych podjazdów, oczka wodnego, ścieżek czy roślin. System automatycznego nawadniania pozwala oszczędzić nakład pracy związanej z podlewaniem roślin. Na tym etapie zakładania ogrodu można także zainstalować siatkę na krety, która uchroni trawnik przed zniszczeniem przez uciążliwe zwierzaki. 

5. Budowa elementów architektonicznych i wybór dekoracji

Architektura ogrodowa to nieodzowny element zielonej przestrzeni. Aby urozmaicić otoczenie, ale również stworzyć przyjazne miejsca do wypoczynku, w ogrodzie możemy wybudować pergole, trejaże, altanki, grille, murki oporowe, oczka wodne. Warto starannie przemyśleć ich budowę – elementy architektoniczne powinny ze sobą współgrać i podkreślać styl ogrodu. By nasz ogród wyglądał olśniewająco, nie możemy zapomnieć też o dekoracjach. Efektowne meble ogrodowe, rzeźby, lampy solarne czy donice ozdobią otoczenie oraz wyeksponują roślinne kompozycje.

6. Przygotowanie podłoża pod rośliny 

Gdy zakończymy już prace ziemne i budowlane w ogrodzie, możemy przystąpić do kolejnego etapu zakładania ogrodu, czyli przygotowania podłoża dla naszych roślin. Ziemię po budowie należy rozluźnić i spulchnić – poprawi to jej przepuszczalność i napowietrzenie. Teraz przychodzi czas na zastosowanie humusu, pozyskanego jeszcze przed rozpoczęciem budowy. Prace te można przeprowadzić przy pomocy glebogryzarki. Konieczne może być także zmodyfikowanie podłoża w zależności od preferencji roślin, jakie zamierzamy uprawiać. W tym celu ziemię macierzystą możemy wymieszać z torfem, piaskiem, kompostem. Dla osiągnięcia lepszych rezultatów, ziemię przeznaczoną do sadzenia roślin możemy wymieszać z nawozem, który poprawi żyzność gleby. 

7. Zakup roślin i wykonanie nasadzeń

W końcu nadchodzi moment, by marzenia i plany przekuć w rzeczywistość. Zakup roślin ogrodowych i wykonywanie nasadzeń to chyba najprzyjemniejszy etap zakładania ogrodu. Nie należy jednak spieszyć się przy wybieraniu okazów. Warto zwracać uwagę na kondycję roślin, aby upewnić się, że nie mają śladów chorób. Należy starannie dobierać gatunki i odmiany – najlepiej na początek zdecydować się na wytrzymałe, mrozoodporne i łatwe w uprawie. Pozwoli to uniknąć rozczarowań i frustracji. Jeśli nie mamy doświadczenia ogrodniczego, nie bójmy się poprosić o pomoc wykwalifikowanych sprzedawców – z pewnością chętnie nam pomogą i doradzą. Nie musimy wykonywać wszystkich nasadzeń jednego dnia – lepiej podzielić pracę na etapy. Pamiętajmy – nie wszystkie rośliny są dostępne przez cały rok. Czasem na ich kwitnienie czy owocowanie trzeba poczekać do kolejnego sezonu. W razie potrzeby należy więc ponownie zmodyfikować koncepcję ogrodu. Dostosujmy harmonogram pracy do możliwości. Nasadzenia rozpoczynajmy zawsze od największych roślin – drzew i krzewów, a na zakończenie posadźmy byliny i rośliny jednoroczne. 

8. Zakładanie trawnika

Zakładanie trawnika to końcowy etap urządzania ogrodu. Jeśli zależy nam na szybkim efekcie, możemy zdecydować się na trawnik z rolki. W przypadku trawnika z siewu musimy uzbroić się w cierpliwość – na ostateczny efekt przyjdzie nam poczekać nawet kilka miesięcy. Najlepszy czas na zakładanie trawnika to wiosna lub jesień. Trawnik z rolki możemy założyć jednak również latem, zwłaszcza jeśli dysponujemy systemem automatycznego nawadniania. Trawnik zakłada się na wcześniej przygotowanym i wyrównanym podłożu, o lekko kwaśnym odczynie (5,5-6,5). Przez pierwsze tygodnie po założeniu trawnika należy dbać o jego obfite nawadnianie. 

Podzielenie zakładaniu ogrodu na etapy znacząco ułatwia pracę i poprawia jej efektywność. Dobrze skonstruowany plan działania ogranicza ryzyko niepowodzeń i sprawia, że nie musimy martwić się kosztownymi zabiegami modernizacyjnymi już po założeniu ogrodu.